چطور به عنوان مهندس برق استخدام شویم؟

انرژی از مهم­ترین سرمایه­ های هر کشور است که برق نیز یکی از  آنهاست. این روزها که با مصرف بی رویه انرژی منابع تجدیدناپذیر روبه اتمام هستند، انرژی برق نیز مانند سایر انرژی‌­ها مورد توجه قرار گرفته است به ­طوریکه میزان تولید و مصرف آن می‌­تواند بر رشد اقتصادی کشور هم تأثیرگذار باشد، فراگیرتر شدن استفاده از انرژی الکتریکی و افزایش نیاز به انتقال و همین­ طور پردازش سریع اطلاعات، مهندسی برق را به یکی از مهم­ترین و پرتقاضا ترین رشته‌های مهندسی و صنعت تبدیل کرده است.

مهندسی برق از مشاغل مهم در صنعت برق و مخاربرات به حساب می­آید و گرایش­‌های مختلفی دارد که هر کس بر اساس علاقه، بازار کار و توانایی‌هایش یکی را انتخاب می­‌کند. فراموش نکنید که یم مهندس برق خوب باید در کنار تحصیلات دانشگاهی­‌اش، ویژگی­های منحصر به فرد دیگری هم داشته باشد تا بتواند آینده‌اش را تضمین کند. با ما باشید تا هر آنچه که باید برای مهندس برق شدن را یاد بگیریم، از تحصیلات تا فرصت­‌های شغلی و استخدام.

معرفی رشته مهندسی برق

مهندسی برق یا Electrical engineering از رشته‌های مهندسی است که به مطالعه و کاربردهای آن با الکتریسیته، الکترومغناطیس و الکترونیک می‌پردازد. مهندسی برق را به دو قسمت عمده تقسیم می ­شود:

1. بررسی و طراحی سیستم‌های انتقال و تبدیل انرژی الکتریکی
2. بررسی و طراحی سیستم‌های الکترونیکی برای پردازش و انتقال اطلاعات، نظیر کامپیوترها، سامانه های مخابراتی، مدارهای مجتمع، رادارها و ...

به زبان ساده‌­تر، یک مهندس برق از الکتریسیته برای انتقال انرژی و یا پردازش اطلاعات استفاده می‌کند یا به عبارت دیگر محور اصلی فعالیت‌های مهندسی برق، تبدیل یک سیگنال به سیگنال دیگر است. که البته این سیگنال ممکن است شکل موج ولتاژ، جریان و یا ترکیب دیجیتالی بخشی از اطلاعات باشد.
برای مثال اگر به سلول­‌های خورشیدی نگاه کرده باشید، آنها انرژی نورانی خورشید را دریافت می­‌کنند و طی یک پروسه شیمیایی که اتفاق می‌­افتد این انرژی تبدیل به سیگنال‌های الکتریکی می­­‌شوند و وارد مدار شده که با وجود یک مصرف کننده مثل لامپ، این انرژی الکتریکی تبدیل به انرژی نورانی می­ شود.

رشته‌ مهندسی برق در مقطع‌ کارشناسی‌ دارای‌ 4 گرایش‌ الکترونیک‌، مخابرات‌، کنترل‌ و قدرت‌ است که در ادامه با هریک از آنها آشنا می‌شوید.

گرایش­‌های رشته مهندسی برق

کار در هر کدام از گرایش­‌های زیر نیاز به تحصیلات دانشگاهی دارد و قطعاً اگر کسی هرکدام را با توجه به علایق و شخصیتی که دارد انتخاب کند، موفق‌­تر خواهد شد و بازدهی بیشتری دارد. این گرایش­ ها شامل:

گرایش مخابرات

این گرایش از رشته مهندسی برق شامل چند زیرمجموعه می­شود: سیستم، میدان و رمز.

1. گرایش سیستم :

مهندسی که در این گرایش تحصیل کرده است در زمینه طراحی سیستم ­های مخابراتی جهت ارتباط اطلاعاتی (شبکه ­های ارتباطی بانک­ها)، سیستم­ های رادار و جنگ­های الکترونیک (اکثراً در زمینه های نظامی) و نصب و راه­اندازی شبکه­ های ارتباطی دور(موبایل) فعالیت دارد.

2. گرایش میدان:

مهندس کاملاً مسلط بر طراحی اجزای فرستنده، گیرنده­ های مخابراتی مثل طراحی آنتن‌، طراحی موج­بر و شبیه سازی آن‌ها است.

3. گرایش رمز:

مهندس برق در گرایش رمز در تهیه‌ پروتکل­های مخابرات امن، تست و ارزیابی میزان امنیت شبکه‌های مخابراتی تخصص دارد. کسی که در هر کدام از این گرایش­ ها تحصیل کرده باشد به مهندس مخابرات شناخته می­ شود.برای مهندس برق با گرایش مخابرات فرصت های شغلی خوبی در پروژه های مخابراتی مختلف در بخش نظامی و غیر نظامی وجود دارد.

گرایش الکترونیک

در گرایش الکترونیک، زیرگرایش هایی از جمله طراحی آنالوگ، مدارهای دیجیتال، ادوات میکرو و نانو الکترونیک وجود دارد. در حوزه طراحی آنالوگ، مهندس الکترونیک در طراحی مدارهای آنالوگ برای استفاده در وسایل خانگی، سیستم‌های ارتباطی و پروژه‌های عمدتا تجاری تخصص دارد. البته با توجه به کاهش اهمیت و کاربرد سیستم های انالوگ، نیاز به مهندسان الکترونیک در حوزه طراحی آنالوگ بسیار کاهش یافته است.

مهندس برق با تخصص مدارهای دیجیتال در طراحی بردهای FPGA، طراحی بردهای کنترلی با استفاده از میکرو کنترلرهای عمومی یا خاص تسلط کامل داشته و در بسیاری از پروژه ها و طرح های مخابراتی در کنار مهندس مخابرات کار می کند.
زمینه ادوات میکرو و نانوالکترونیک از حوزه های جدید در کشور بوده که هدف آن انجام تحقیقات و فعالیت در حوزه تکنولوژی نانو در بخش الکترونیک است. این بخش در کشور ما فعلا تنها جنبه تحقیقاتی دارد و خیلی کاربردی نشده است. به همین دلیل فرصت های شغلی مربوط به آن نیز فقط به کار در تعداد کمی آزمایشگاه مجهز موجود در کشور محدود می شود.

گرایش کنترل

مهندس برق با گرایش کنترل در کنترل فرآیندها و خروجی هایش مطابق با ورودی های آن تخصص دارد. فارغ ­التحصیلان گرایش کنترل در حوزه برق و الکترونیک مشغول به کار نیستند و شاید بتوان گفت که در صنایعی مانند سیمان، خودروسازی، ذوب آهن، صنایع نظامی، صنایع هسته‌­ای و... حضور مهندس برقی با گرایش کنترل بیشتر نیاز است.

گرایش قدرت

مهندس برق با گرایش قدرت در زمینه­هایی مانند تولید، انتقال و توزیع برق متخصص است. در این گرایش دو زمینه تخصصی اصلی ماشین­ های الکتریکی و سیستم­های قدرت وجود دارد. مهندس برق با تخصص ماشین­های الکتریکی، در زمینه­ های زیر فعالیت دارد:

1. طراحی موتورهای الکتریکی مورد استفاده در صنایع مختلف
2. مشاوره در نصب و راه اندازی ژنراتورهای نیروگاهی
3. طراحی درایو (مدارهای الکترونیک قدرت مورد استفاده جهت راه اندازی و کنترل ماشین‌های الکتریکی).

مهارت‌های مهندس الکترونیک شاخه قدرت

مهندس برق با گرایش سیستم‌های قدرت متخصص در زمینه‌های:

1. طراحی و نظارت بر شبکه‌ قدرت
2. طراحی نیروگاه‌ها و مشاوره در زمینه‌ احداث نیروگاه‌هایی که با انرژی‌های نو کار می کنند.

همان­ طور که در مقدمه نیز اشاره شد با توجه به افزایش نرخ رشد جمعیت و همین­ طور افزایش مصرف انرژی از جمله انرژی الکتریکی، باید ظرفیت تولید کشور با احداث و راه اندازی نیروگاه‌های جدید توسط مهندسان برق متخصص در زمینه قدرت افزایش پیدا کند. با این همه حتماً متوجه حساسیت این رشته و اهمیت آن شده­ اید پس نتیجه این­که افراد خلاق و علاقمند به کارهای فنی و همین­ طور توانا در حل مساله و تصمیم گیری، برای این رشته مناسب هستند.

یک مهندس برق چه مهارت‌هایی باید داشته باشد؟

می‌دانید که داشتن مهم­ترین عامل موفقیت در هر کاری داشتن مهارت و تخصص کافی است. خیلی وقت­ ها این مهارت در اثر تمرین بدست می­ آید و حتماً ذاتی نیست. متأسفانه امروزه تعداد فارغ التحصیلان دانشگاهی افزایش زیاد است، اما تعداد افراد متخصص و با مهارت خیلی کم است.

پس خبر خوب اینکه در چنین شرایطی و همی­ن طور اوضاع نامناسب اقتصادی و بازار کار اگر مهندس برقی با علاقه وارد این حوزه شود و مهارت و تخصص خوب و مناسبی کسب کند، به راحتی می تواند موقعیت های شغلی با درآمدی عالی پیدا کند. این مهارت­ها و تخصص­ هایی که گفتیم در دو زمینه مطرح می ­شود:

1. فردی
2. نر­م‌­افزاری
   

   1. مهارت­‌های فردی:

   مهارت­‌های فردی به توانایی­‌های خود فرد برمی­‌گردد که عموماً ذاتی هستند، این مهارت‌ها شامل:

• مستعد در ریاضی، فیزیک و کامپیوتر (پایه اصلی مهندسی برق) و محاسبات عمل
• توانایی تحلیل مشکلات و ارزیابی راه حل­ها چون باید بتواند در لحظه مشکلات را شناسایی، تحلیل و رفع کند.
• مهارت در تصمیم گیری چون ممکن است مسئولیت یک یا چند پروژه را داشته باشد و باید بتواند با تصمیمات درست همگی را مدیریت کند.
• مهارت‌های ارتباطی عالی (کار ارتباطی) در جهت برقراری ارتباط مناسب با مدیران و همکاران دیگر پروژه­ ها.
• توانایی برنامه ریزی و اولویت بندی کارها چون می­دانی که شغلی پر اهمیت و حساس است.
• آشنایی با قوانین ایمنی و سلامت این حوزه چون خطرات زیادی برای افراد ممکن است پیش آید. بنابراین مهندس برق باید برای حفظ سلامت خود و همکارانش باید با قوانین و توصیه­ های ایمنی آشنا باشد و به آنها عمل کند.
• خلاقیت داشته باشد چون یک مهندس برق باید بتواند با استفاده از دانش تئوری و تجربیاتی که کسب کرده است، راه‌های جدیدی برای طراحی‌ها پیدا کند که تنها با مطالعه زیاد مقالات معتبر علمی ایرانی و خارجی، آشنایی با تکنولوژی­های به روز و ... موفق خواهد شد.
• تمرکز بالا داشته باشد، یک مهندس برق باید بتواند مدارهای پیچیده طراحی و راه ­اندازی کند و خب اگر قطعه­‌ای اشتباه جای­گذاری شده باشد یا اشتباه متصل شده باشد ممکن خسارت جبران ناپذیری برجای بگذارد.

2. مهارت­‌های نرم‌­افزاری:

یک مهندس با دانستن و تسلط بر نرم‌افزارهای کاربردی است که موفق می­ شود و نشان می­ دهد کاملاً به ­روز و آپدیت است. از طرفی یک از شروط استخدام کارفرماها، سازمان­ ها و شرکت­ ها نیز تسلط بر نرم­ افزار­های این حوزه است.
این نرم‌افزارها، در طراحی و شبیه‌سازی یک زیرسیستم یا سیستم قبل از اجرای اصلی کار استفاده می‌شوند که به کمک آنها اشکالات احتمالی که ممکن است پیش آید، تحلیل و ارائه می‌شوند.
هم­چنین ممکن است برای کار با یک دستگاه خاص، باید به یک نرم‌افزار مسلط باشید، تا بتوانید دستگاه را برنامه‌نویسی کنید و از قابلیت‌های سخت‌افزاری آن به‌درستی استفاده کنید. این نرم­افزار­ها شامل:

• میکروکنترلر AVR
• نرم افزار ETAP
• نرم افزار LabVIEW
• نرم افزار BASCOM
• نرم افزار Designer
• نرم افزار Proteus
• نرم افزار Franklin
• نرم افزار CYME PSAF
• نرم افزار Dialux
• نرم افزار Protel
• نرم افزار Pspice
• نرم افزار Orcad
• نرم افزار Electrical Calculation
• نرم افزار IC-Databook
• نرم افزار MATLAB
• نرم افزار MiscEI
• نرم افزارIntegrated Development Environment

آينده شغلی رشته مهندسی برق

امروزه با توسعه صنایع کوچک و بزرگ کشور، فرصت­‌های شغلی زیادی برای مهندس­ین برق به وجود آمده است و اگر می‌بینید کسی در این رشته بیکار است به این علت است که یا فقط در تهران یا شهر خود دنبال کار می‌گردند یا به جای یادگیری عمیق دروس و کسب مهارت‌های لازم، تنها واحد­های درسی خود را گذرانده‌اند.

فرصت‌های شغلی مهندسین برق

مهندس کنترل : کارخانه سیمان، خودروسازی، ذوب آهن و...

مهندسین مخابرات و الکترونیک :  وزارتخانه‌های ارتباطات و فناوری اطلاعات، صنایع، دفاع و سازمان‌های مختلف خصوصی و دولتی

سوالات رایج در مصاحبه استخدام مهندس برق

مهارت‌های ذکر شده در فوق را دست کم نگیرید، هر کدام از مهارت­ های فردی و نرم­ افزاری در مصاحبه استخدامی از شما پرسیده می­‌شود. مخصوصاً مهارت‌های فردی که با پرسش­‌های روانشناسی بیان می‌شود و به ­راحتی انگیزه و علاقه شما در این رشته برملا می‌­شود. سوال­ هایی مثل:

1. چرا این رشته را انتخاب کردید؟
2. انگیزه اصلی شما برای انتخاب این رشته چه بود؟
3. بزرگ ترین چالش رشته برق و مهندسی برق از دیدگاه شما چیست؟
4. یک مهندس برق چه شخصیتی باید داشته باشد؟
5. چرا شرکت ما را انتخاب کردید؟
6. مثال از یک موقیت اضطراری و بررسی توانایی شما برای تصمیم­ گیری در لحظه!
7. و ...

هزاران سوال دیگر که خیلی راحت می­‌تواند سرنوشت شما را تعیین کند. مهارت­‌های نرم ­افزاری نیز با یک آزمون عملی به­ راحتی سنجیده می‌شود.

بازار کار و فرصت‌های شغلی مهندسی برق 

با توجه به نیاز جامعه و همین­ طور اهمیت انرژی برق، قطعاً یک مهندس واقعی هیچگاه بیکار نخواهد ماند اگر تمام مهارت­ ها را کسب کرده باشد و به نرم­ افزار­هایی که در حیطه تخصص خودش است، مسلط باشد. یک مهندس برق با توجه به گرایش های تحصیلی خود می تواند در نیروگاه ها، کارخانه­ های سیمان، خودروسازی، ذوب آهن و...، سازمان­ های حوزه مخابراتی، صنایع نظامی و دفاعی و ...آن هم در بخش دولتی یا خصوصی مشغول به­ کار شود.

گرچه زمینه‌های زیادی برای کارآفرینی در شغل مهندسی برق و همین­ طور راه اندازی کسب ­و­کار مستقل هست که یک مهندس برق توانا می‌تواند با بررسی آنها و شناخت نیازهای کشور در صنعت برق و مخابرات، برای رفع آنها اقدام کند، اما نباید فراموش کنید که اولین قدم، جستجو برای شغل مناسب و کسب تجربه است.

برای اینکار باید آگهی‌های استخدام حوزه‌ی مهندسی برق را به دقت بررسی کنید و بهترین گزینه را انتخاب نمائید. یکی از بهترین پایگاه‌ها برای دسترسی به آگهی‌های شغلی شرکت‌های معتبر حیطه‌های مختلف، وب‌سایت کارلیب است.
شما می‌توانید با مراجعه به آدرس karlib.com به شکل رایگان به مجموعه­ ای از موقعیت‌های شغلی دست پیدا کنید. فقط کافی است جایگاه شغلی موردنظر و مکان جغرافیایی زندگی‌تان را در کارلیب مشخص کنید.