هدف چیست؟ و چگونه هدف ‌گذاری کنیم؟

برای کسی که هدف مشخصی در زندگی ندارد، یا هدف‌ گذاری را نیاموخته، هیچ صدایی گوش خراش­تر از صدای تیک‌­تاک عقربه­‌های ساعت نیست. بالا رفتن سن و پیری، بیشترین ترس را در این افراد ایجاد می­‌کند. در نقطه مقابل، انسان هدفمند، شوق بی­‌حدی برای دیدن آینده پیش رو دارد.
زمان به سرعت در گذر است. شما چه هدف ‌گذاری و برنامه‌ریزی در زندگیتان دارید؟ اصلاٌ آیا هدف زندگی خود را درک کرده‌­اید؟ من در این مقاله شما را با موثرترین راهکارهای عملی هدف ‌گذاری آشنا خواهم کرد؛ البته بدون شعار و بدون کلی­‌گویی. پس اگر آماده تعیین هدف در زندگی خود هستید؛ با کاغذ و قلم ادامه دهید.!

هدف چیست؟ چگونه هدف‌ گذاری کنیم؟

در فرهنگ معین، هدف به معنی "نشانه یا غرض یا شتافتن به سوی چیزی"، تعبیر شده است، اما در واقع این تعبیر اشتباه است. نه به این معنی که دکتر معین اشتباه کردند.! نه، منظور من تفاوت معنای کلمات در ادبیات و روانشناسی است. بگذارید یک مثال بزنم تا این موضوع راحت­‌تر درک کنید.

آقای "الف"، هدف خرید خانه را برای خود در نظر گرفته است. خیلی هم درباره این هدف صحبت می­‌کند و آینده خودش را روشن می‌­بیند. اما برنامه‌ریزی و پلن مشخصی برای خرید خانه محبوبش ندارد.

آقای "ب" هم هدف خود را خرید خانه قرار داده است. او برنامه‌ریزی کرده تا 5 سال آینده، با پس انداز ماهیانه "X" تومان (ظرف 5 سال یا 60 ماه که می‌شود "60X")، گرفتن وام مسکن به مقدار "Y" تومان و رهن دادن خانه خریداری شده به مقدار "Z" تومان، خانه‌ای 50 تا 60 متری را حوالی محل کارش به قیمت "M" تومان، خریداری کند.

60X + Y + Z = M

تفاوت هدف، هدف‌ گذاری و رویاپردازی

احتمالا متوجه تفاوت­‌های اساسی این دو هدف شده‌­اید. در محاوره به هر دو هدف می­‌گوییم ولی علم روانشناسی، خرید خانه را برای آقای "الف"، رویاپردازی و برای آقای "ب"، هدف ‌گذاری «SMART» (هوشمند) می‌­نامد.
رویاها عالی و قابل تحسین هستند، ولی شما با رویاپردازی و استعانت از کائنات و قانون جذب و امثال هم خانه­‌دار نخواهید شد! بلکه نیاز است برنامه‌ریزی عملی هم داشته باشید. در واقع هدف، مفهومی قابل اندازه‌­گیری،ملموس و دست یافتنی است که ذهن و عمل شخص را توأمان درگیر می­‌کند.

شاید الان بهتر متوجه امتزاج همیشگی مفاهیم "هدف‌ گذاری و برنامه‌ریزی" و "هدف‌ گذاری و تصمیم‌گیری" شده باشید. پس مراقب باشید هیچ وقت رویاهایتان را با اهدافتان اشتباه نگیرید. به قول مرحوم ایرج میرزا که می‌­فرمایند: "دانه فلفل سیاه و خال مهرویان سیاه/ هر دو جانسوزند، اما این کجا و آن کجا؟!!!"

در ادامه بیشتر با هدف ‌گذاری اسمارت آشنا می­‌شویم تا به درک درست‌تری از مفهوم هدف‌گذاری برسیم. اما برای اطلاعات بیشتر می‌توانید مقاله وبلاگی کارلیب با عنوان "آشنایی با هدف‌گذاری smart و نحوه دستیابی به اهداف فردی و حرفه‌ای" را مطالعه نمایید.

چگونه هدف ‌گذاری هوشمندانه داشته باشیم؟

برای اینکه هدف گذاری صحیحی داشته باشید، ابتدا به بررسی ویژگی‌های یک هدف ‌گذاری «SMART» یا هوشمند ‌پرداخته‌ایم و سپس طی 6 گام نحوه هدفگذاری در زندگی را توضیح خواهیم داد.

1. مشخص «Specific»

هر هدف در زندگی شما باید مشخص و واضح باشد. کلی‌گویی و ابهام در اهداف مساویست با شکست در رسیدن به آن هدف. برای مثال می­خواهم لاغر شوم یک هدف کلی و مبهم است. ولی وعده‌­های غذایی پرچرب را حذف می­‌کنم، یک هدف مشخص و معین می­‌باشد.

2. قابل اندازه‌­گیری «Measurable»

اهداف شما باید ملموس و قابل اندازه‌­گیری باشند تا میزان پیشرفت در مسیر رسیدن به هدفتان، قابل سنجش باشد. برای مثال سلامتی به عنوان یک هدف، قابل اندازه­‌گیری نیست. در این مواقع شما باید اهداف خود را به تکه‌­های کوچکتر تقسیم کنید! یعنی مثلاً بیش­تر ورزش کنید و تغذیه مناسب­‌تر داشته باشید.

3. دست‌یافتنی «Attainable»

هدف در زندگی، باید منطبق بر توانایی‌­های فرد و واقع­‌گرایانه انتخاب شود تا قابلیت رسیدن به آن وجود داشته باشد. پس شناخت درست شما از استعدادهای‌تان، لازمۀ یک هدف‌گذاری درست است.
البته مثال نقض‌­هایی هم در این مورد وجود دارد. مثل "آلن آیورسون" که علی­رغم قد کوتاه، یکی از ستاره­‌های تاریخ بسکتبال «NBA» شد، اما استثنائات، معیار مناسبی برای تصمیم­‌گیری نمی­‌باشند.

4. مرتبط «Relevant»

یک هدف‌گذاری اسمارت، منطبق با خصوصیات اخلاقی شماست. برای مثال اگر شما فردی درون­گرا هستید، قاعدتاً نباید اهدافی مثل ازدواج با یک فرد برون­گرا یا یک مدیر فروش موفق شدن را در سر داشته باشید.

5. به‌موقع «Timely»

اهداف شما باید همیشه یک محدوده زمانی مشخص داشته باشند. در غیر این صورت تجربه اثبات کرده که رسیدن به این اهداف کم­‌کم غیر ممکن می‌­شود. مثلاً هدف پس­‌انداز کردن "X" تومان تا آخر سال، خیلی هوشمندانه‌تر از هدف پس‌­انداز کردن "2X" تومان در یک زمان نامشخص است.

تا اینجا با هم یاد گرفتیم که هدف چه معنایی دارد، چطور هدف‌گذاری کنیم و هدف‌گذاری «SMART» چیست. به شما تبریک می­‌گویم. شما جزئی از خواص جامعه خود هستید!
طبق نظرسنجی مرکز مطالعات انجمن روانشناسان آمریکا «APA» در سال 2017 میلادی، تنها 2.3% مردم جامعه آمریکا با نحوه هدف‌گذاری درست آشنا هستند.
در کشور ما هم احتمالاً اوضاع بهتر از آمریکا نیست و این موضوع ابداً جای تعجب ندارد. چون چگالی انسان­های موفق (یعنی نسبت انسان‌­های موفق به کل جمعیت) در هر جامعه، همیشه کسر ناچیزی می‌­باشد. ولی آیا دانستن این مطالب و این که چگونه هدف‌گذاری کنیم، کافیست؟!
من به شما خواهم گفت که خیر. شما علاوه‌بر هدف گذاری هوشمند، باید استراتژی مناسبی برای نیل به اهدافتان داشته باشید. بنابراین در ادامه راه­‌های رسیدن به هدف را برای شما بازگو می­‌کنم تا فاصله شما و اهدافتان کمتر و کمتر شود.

6 تکنیک ساده برای هدف‌ گذاری و رسیدن به هدف

یکی از اصلی­‌ترین فاکتورهای سعادت برای هر کسی، رسیدن به اهداف کوچک و بزرگش می‌­باشد. حتما که ما باید از مسیر زندگیمان لذت ببریم؛ ولی آیا واقعاً این مسیر بدون رسیدن به اهدافمان، لذت­بخش است؟! من که بعید می­دانم.

احتمالا شما هم که خواننده این مقاله هستید با من هم­‌نظرید. حتما شما هم اهداف بزرگی در سر دارید. در غیر این صورت مثل سایر افراد دوروبرتان، یک زندگی عادی را انتخاب می‌­کردید. کار می­‌کردید، می‌­خوردید، می­‌خوابیدید، ازدواج می­‌کردید، بچه‌دار می­‌شدید و... چه زندگی روزمره ملال‌­آوری!

اصلا زندگی روتین بدون هدف، برای بعضی­‌ها چه هیجانی دارد؟ واقعاً که از درکشان عاجزم. حال وقت آن رسیده که شما خود را از بقیه متمایز کنید. نه فقط با انتخاب هدف، بلکه با رسیدن به هدف. کافیست با جدیت و پشتکار، قدم به قدم مراحل زیر را طی کنید.

1. اهداف خود را یادداشت کنید؛

شاید به ذهنتان برسد که هدف‌ گذاری و نوشتن اهداف کار غیر­ضروری می‌­باشد. این یک تصور کاملاً اشتباه است. همواره در طول تاریخ برای حفظ محتواهای با ارزش، آن‌ها را یادداشت­‌برداری می­‌کردند. در­ واقع شما با این کار ارزش اهداف خود را نشان می‌­دهید.

اگر فقط هدفتان را در ذهن خود پرورش دهید، هیچ­گاه به آن نخواهید رسید. احتمالاً اکنون متوجه شده‌­اید که چرا در مقدمه تأکید کردم با کاغذ و قلم ادامه دهید. نوشتن هر هدفی، اولین گام خلق آن است.

2. با افکار ترسناک خود مقابله کنید؛

همیشه در مورد آنچه که در ذهن دارید، واقع‌­بین باشید. ممکن است شما هدفی را در نظر گرفته باشید، ولی پتانسیل رسیدن به آن را در خود نمی­‌بینید. مثلاً هدف شما خرید یک اتومبیل جدید است و برای رسیدن به این هدف، باید تا 12 ماه آینده مقدار مشخصی از درآمد خود را پس­‌انداز کنید.
اما شما خود را فرد ولخرجی می­‌بینید که پس­انداز کردن پول برایش سخت است. کاری که باید انجام دهید یک مبارزه جانانه است! سعی کنید این تصور را که شما توانایی کنترل دخل و خرجتان را ندارید، از سر بیرون کنید. نه فقط با تلقین بلکه با تمرین. زیرا اگر ذهنتان برعکس بدنتان حرکت کند، شما هرگز به هدفتان نمی‌­رسید.

3. همه روش‌­های رسیدن به هدفتان را تجزیه و تحلیل کنید؛

برای رسیدن به هدف، راه­‌های متفاوتی وجود دارد. همه این راه­‌ها را در نظر بگیرید و آن‌هایی که قابلیت اجرا دارند را عملی کنید. مثلاٌ برای خرید یک اتومبیل جدید، روش‌­های متعددی پیش‌روی شماست که با توجه به شرایط‌تان یک یا چند مورد را می‌توانید انتخاب کنید. مانند:

• پس­‌انداز کردن مقدار مشخصی پول از روش­‌های متعدد. نظیر کم‌کردن هزینه­‌ها، اضافه کاری بیشتر، ایجاد شغل دوم و...
• گرفتن وام از شرکت­‌های لیزینگ خودرو
• ثبت‌­نام­ بلند مدت در طرح­‌های پیش‌­فروش خودرو
• و...

4. زمان­‌بندی دقیقی برای انجام کارها داشته باشید؛

بعد از هدف‌ گذاری و مشخص کردن کارهایی که برای رسیدن به هدفتان لازم است، باید سری به تقویم بزنید و زمان دقیق هر کدام از کارها را مشخص کنید. "چه روزهایی و چه ساعت‌­هایی را برای چه کارهایی در نظر گرفته­‌اید؟" در واقع پاسخ شما به این پرسش کلیدی، ذهنتان را برای پذیرش مسئولیت جدید، مهیا می­‌کند.

5. برای موفقیت­‌هایتان پاداش تعیین کنید؛

در طول مسیر رسیدن به هدفتان، مشوق اصلی خودتان باشید و با چیزهایی که دوست دارید، خود را سوپرایز کنید. قطعاً منظور من این نیست که بعد از یک دوره رژیم غذایی طاقت‌فرسا، کل محتویات یخچال خانه را ببلعید! ولی اگر همه چیز طبق برنامه پیش می­‌رود، خوردن یک شکلات به جایی برنمی‌­خورد. بلکه حتی باعث اشتیاق بیشتر شما شده و برای هدف‌ گذاری و رسیدن به هدفتان، مصمم‌تر می‌­شوید.

6. پافشاری را تمرین کنید

هیچ­گاه از رسیدن به اهداف خود مأیوس نشوید. فراموش نکنید که هر شکست، آغاز یک پیروزی بزرگتر است و همیشه موفقیت­‌های بزرگتر در گروی تجربه­ کردن شکست­‌هاست. پس هدف‌ گذاری کنید.
"کریگ بارتن" در سال 1992 فیلمنامه‌ای نوشت که بیست سال هیچ­ کارگردانی حاضر نشد آن را جلوی دوربین ببرد. ولی او عقب نشینی نکرد و سرانجام با تمام سرمایه‌اش فیلم را ساخت. فیلمی به نام باشگاه خریداران دالاس که نامزد 6 جایزه اسکار شد و زندگی او را دگرگون کرد. "کریگ" الان از گران­ترین نویسندگان هالیوود است.

شما چگونه برای زندگی خود هدف‌ گذاری می‌کنید؟

همه انسان­‌های روی کره زمین به یک میزان زمان در شبانه روز دسترسی دارند؛ 24 ساعت، اما نحوه استفاده از این زمان، وجه تمایز افراد موفق است. آنان با هدف ‌گذاری درست و ممارست در رسیدن به اهدافشان، مسیر خود را از اکثریت جامعه جدا کرده و در این راه، رنج­‌ها تحمل کرده­‌اند.

چرا شما جزئی از افراد موفق جامعه خود نباشید؟! حالا که با خواندن این مقاله، تکنیک­‌های هدف ‌گذاری و راه‌های رسیدن به اهداف را آموخته‌­اید، وقت آن را رسیده که دیگر زمان را از دست ندهید. به یاد داشته باشید که هیچ­وقت برای تحقق رویاهای شما دیر نیست.
از آنجا که بخش مهمی از اهداف عموم، مربوط به پیشرفت مالی می‌­باشد و این پیشرفت هم، ارتباط مستقیمی با شغل افراد دارد؛ در کارلیب بستر ایده‌­آلی فراهم شده تا هم کارجویان به مشاغل دلخواهشان دست پیدا کنند؛ و هم کارفرمایان نیروی کار مورد نیازشان را جذب نمایند و از این طریق سرعت و کیفیت روند استخدام را به­ طور محسوسی افزایش داده است.
همچنین می‌­توانید از مقالات تخصصی وبلاگ کارلیب هم برای افزایش مهارت­‌های شغلی خود بهره ‌ببرید. به امید دستیابی شما به همه اهداف بزرگتان.