چگونه با تبعیض در محل کار مقابله کنیم؟

در جامعه توسعه‌یافته و پیشرفته امروزی همچنان برخی از مسائل و نقطه ضعف‌ها در جامعه از گذشته تا به امروز باقی مانده است و هنوز ریشه‌کن نشده است. یکی از این مسائل انواع تبعیض است.
چالش برانگیزترین موضوع در زندگی اکثر انسان‌ها تبعیض است که بشر همواره در پی مقابله و رفع آن بوده است. تبعیض از جدی‌ترین و مهم‌ترین بحث‌هایی است که در اکثر جوامع، حتی جوامع پیشرفته به‌صورت یک سؤال باقی مانده است. شاید برای بسیاری از افراد این سؤال پیش بیاید که چرا با تبعیض مقابله نمی‌شود تا به این مسئله پایان داده ‌شود؟!
در این مقاله قصد داریم شما را با مفهوم دقیق تبعیض و انواع آن به‌خصوص مسئله تبعیض در محل کار آشنا کنیم. پس با ما همراه باشید.

تبعیض چیست؟

در فرهنگ لغت واژه تبعیض تقسیم و جدا کردن بعضی چیزها از بعضی دیگر، یا شخصی را به شخص دیگر برتری دادن تعبیر شده است. در حقیقت استثناء قائل شدن به موقعیتی گفته می‌شود که افراد در برابر نقش‌ها و موقعیت‌های برابر از مزایای اجتماعی نابرابر برخوردار می‌شوند. برای فهم بهتر تبعیض چیست آن را از دیدگاه‌های مختلف بررسی خواهیم کرد.

1. تبعیض از دیدگاه حقوق بشری؛

اگر از دیدگاه حقوق بشری بخواهیم مفهوم تبعیض را موردبررسی قرار دهیم. آن را این‌گونه تعبیر می‌کنند که ایجاد هرگونه تمایز، محدودیت و اقدامات ترجیحی که به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم صورت می‌گیرد تعریف می‌شود.
مثلاً تفاوت گذاشتن، ممکن است بر اساس نژاد، رنگ پوست، تبار خانوادگی، ملیت یا قومیت، مذهب، جنسیت و محل سکونت باشد که به قصد یا هدف محرومیت یا ایجاد محدودیت در برخورداری فرد از حقوق خود به‌صورت برابر با دیگران صورت می‌گیرد.

2. تبعیض از دیدگاه جامعه شناسی؛

در جامعه شناسی در حقیقت تبعیض به حالتی گفته می‌شود که در موقعیت‌های یکسان و نقش‌های برابر برخی افراد بر دیگر افراد بدون استحقاق برتری داشتن، برتری داده شوند.

3. تبعیض از دیدگاه قدرت و ثروت؛

در حالتی که ویژگی‌ها و معیارهای انتسابی مبنای به دست آوردن قدرت یا ثروت قرار گیرد؛ تبعیض نامیده می‌شود. در جامعه امروزی که برای اکثر مسائل راه‌حل منطقی و درستی پیدا می‌کنند.
همچنان بحث تبعیض و نحوه برخورد با آن به‌عنوان دغدغه باقی مانده است. در این راستا یک سری شرایط و عواملی در جامعه باعث رشد بی‌انصافی می‌شود که در بخش بعد به بررسی آن خواهیم پرداخت.

در شرایط ناعادلانه، فرصت تحرک اجتماعی برابر و یکسان برای همه افراد جامعه وجود ندارد. این شرایط به‌خصوص برای افراد در آموزش یا انتخاب شغل در محیط‌های کاری می‌تواند شرایط نابرابری را ایجاد ‌کند.
از مهم‌ترین عوامل و شرایطی که می‌تواند به رشد تبعیض در جامعه کمک کند، جدایی گزینی مکانی افراد جامعه است. عوامل دیگری نیز وجود دارد که به رشد ناعادلانه در جامعه کمک می‌کند.
به همین دلیل در بخش بعدبه معرفی انواع تبعیض که باعث به چالش کشیده شدن جامعه امروزی و ایجاد مشکلات شده است می‌پردازیم. در حقیقت لازم است برای مدیریت درست و جلوگیری از رواج پیدا کردن بی‌انصافی به‌خصوص در محیط‌های کاری با انواع آن به‌طور دقیق آشنا شوید.

انواع تبعیض رایج در جامعه امروزی

1. تبعیض نژادی؛

تبعیض نژادی به هر نوع تمایز و ممنوعیت یا محدودیت یا چالش‌ها و مشکلاتی که بر اساس نژاد و رنگ پوست یا نسب، منشأ ملی یا قومی مبتنی باشد گفته می‌شود. هرگونه محدودیت علیه ملل و اقوام به‌عنوان تبعیض نژادی مطرح می‌شود.
هدف یا اثر آن از بین بردن یا در معرض تهدید و مخاطره قرار دادن. شناسایی یا تمتع یا استیفا در شرایط متساوی از حقوق بشر و آزادی‌های اساسی در زمینه سیاسی، اجتماعی و فرهنگی یا در هر زمینه دیگری از حیات عمومی هست.

2. تبعیض جنسیتی؛

تبعیض جنسیتی یا سکسزیم به حالتی گفته می‌شود که برخورد با افراد، انتظارات یا احساسات و ارزیابی‌ها تحت تأثیر جنسیت آن‌ها قرار بگیرد. برای مثال بی‌انصافی علیه زنان و همچنین تبعیض بین زن و مرد نیز در دسته تبعیض‌های جنسیتی قرار می‌گیرد. بی‌انصافی جنسیتی در اشکال مختلف می‌تواند خودش را نشان دهد و ابعاد مختلف زندگی افراد را تحت تأثیر قرار دهد. بی‌انصافی جنسیتی می‌تواند اشکال پنهان و آشکار داشته باشد و در سطوح مختلف مانند خانواده، فرهنگ و قوانین اجتماعی خود را نشان دهد. در اینجا دو مورد از بی‌عدالتی‌های جنسیتی که علیه زنان و بین زن و مرد است را برای شما شرح می‌دهیم.

تبعیض جنسیتی علیه زنان:

در جوامعی که هنوز پیشرفت قوانین برابری به‌درستی اجرا نشده است هنوز علیه زنان ناحقی‌هایی می‌شود؛ مثلا فعالیت‌های اجتماعی و تحصیل زنان، حق رانندگی یا داشتن برخی شغل‌ها، حضور در محیط‌هایی مثل ورزشگاه‌ها محدودیت دارد. خیلی از فعالان و حامیان حقوق برابری زن و مرد معتقدند در این جوامع علیه زنان ظلم زیادی می‌شود و باید این شرایط اصلاح شود.

تبعیض جنسیتی بین زن و مرد:

قوانین در جوامع مختلف بین زنان و مردان نابرابری‌هایی ایجاد می‌کند. با پیشرفت جامعه این تبعیض روز به روز در حال اصلاح و کاهش است.
مثلا در نابرابری جنسیتی بین زن و مرد به دلیل قوانینی که حاکم است فرصت‌های کاری، حقوق و مزایا برای مردان جامعه بیشتر است.

در کشور ما از جمله بارزترین تبعیض‌های جنسیتی که بین زن و مرد وجود دارد در مقوله ازدواج است. در قوانین ازدواج و حقوق زناشویی، نابرابری وجود دارد؛ مانند حق طلاق، اجازه همسر برای خروج از کشور، قوانین حضانت فرزند و... اما با چالش‌هایی که در چند سال اخیر به دلیل ناعادلانه بودن قوانین و آگاهی زنان از حقوق خود در جامعه، به وجود آمده، سبب شده تا این قوانین به‌مرور بررسی و اصلاح شوند.

3. تبعیض دینی؛

تبعیضی که بر فرد به دلیل دینش تحمیل می‌شود تبعیض دینی نام دارد. این بی‌عدالتی می‌تواند باعث جلوگیری از تحصیل رایگان، گرفتن پست‌های دولتی یا حتی استفاده از سیستم بهداشتی باشد. همچنین در حالت‌ها و موقعیت‌های خیلی بد می‌تواند منجر به دستگیری یا کشتار افراد مورد بی‌عدالتی واقع شده شود.
خیلی وقت‌ها افراد از دین‌های مختلف باهم درگیر می‌شوند و به چالش می‌خورند که همین موضوع می‌تواند عواقب وحشتناکی را در بر داشته باشد. البته علت اصلی آن جامعه است که باعث بزرگ شدن این تبعیض بین دین‌های مختلف شده است؛ مثلا اقلیت‌های عقیدتی در هر جامعه‌ای اصولا با مشکلات بیشتری نسبت به سایر افراد روبرو می‌شوند.

4. تبعیض سنی؛

تبعیض سنی به هرگونه بی‌عدالتی یا تصور کلیشه‌ای به دلیل سن افراد گفته می‌شود. این نوع بی‌عدالتی نسبت به بی‌عدالتی جنسیتی اصولا کمتر شناخته شده است.
مثلا از بارزترین مثال‌های تبعیض سنی می‌توان به فرصت‌های شغلی اشاره کرد که محدودیت سنی دارند.

درحقیقت این محدودیت به این دلیل است که تصور می‌شود افراد سن بالا از پس چنین کارهایی برنمی‌آیند. در حالی که شاید در اصل این‌طور نباشد و توانایی لازم را داشته باشند و به ناحق فرصت‌های مختلف را از دست بدهند.
در اصل باید پرسش از سن و سال و گذاشتن محدودیت برای آن برای مشاغل خاصی باشد. شغل‌هایی که احتیاج به خصوصیات فیزیکی و جسمی ویژه‌ای دارند؛ مانند خلبانی یا جوشکاری در اعماق دریا یا مواردی مشابه آن‌ها ایجاد محدودیت سنی مجاز است.

5. تبعیض در محل کار؛

شما در محل کار خود ممکن است با انواع مختلف تبعیض روبرو شوید که قطعا وجود این تبعیض‌ها برای شما آزاردهنده خواهد بود. بی‌عدالتی در محل کار ممکن است در هر سازمانی و هر پست و مقامی داشته باشید صورت گیرد.
در حقیقت می‌توان گفت عنوان‌های شغلی شما را از بی‌عدالتی رها نمی‌کند. گاهی ممکن است شما شغل رؤیایی خود را پیدا کنید و در این زمینه مشغول به کار شوید، اما پس از شروع فعالیت خود با تبعیض در محل کار خود روبرو شوید که این موضوع به‌مرور باعث دلسردی و کم شدن انگیزه شما می‌شود.

از جمله تبعیض‌هایی که در اکثر محل کارها دیده می‌شود بی‌عدالتی جنسیتی است؛ اما قطعاً این تنها تبعیض و چالش به وجود آمده در محیط کار نیست. شما ممکن است به دلیل مذهب، رنگ پوست و حتی محل تولدتان مورد بی‌عدالتی قرار گیرید.
در بعضی موارد در محل کار اگر مقایسه‌ای بین حقوق دریافتی کارمندان مختلف انجام دهید. متوجه خواهید شد که در بعضی موارد با اینکه حتی سمت‌ها یکسان است، اما تبعیض‌های فراوانی صورت می‌گیرد.
مسئله تبعیض در محل کار از موارد خیلی مهم است که باید علل آن دقیق‌تر موردبررسی قرار گیرد. در بخش بعد با ما همراه باشید تا این نوع تبعیض و تاریخچه آن را برای شما شرح دهیم و راهکارهایی در اختیارتان قرار دهیم.

تبعیض و نابرابری در محل کار

موضوع چالش‌برانگیز تبعیض قطعا موضوع جدیدی برای بحث نیست. در واقع بی‌عدالتی و نابرابری در محیط‌های مختلف به‌خصوص در محل کار از سالیان پیش وجود داشته است.
مثلا بی‌انصافی در محل کار به‌خصوص بین زن و مرد یا حتی بی‌عدالتی علیه زنان از مواردی بوده است که از قدیم بوده و همچنان به‌طور کامل اصلاح نشده است، اما اگر واقع‌گرایانه به بحث تبعیض نگاه کنیم متوجه خواهیم شد سبک آن هر روز تغییر می‌کند. در همین راستا لازم است شما دلایل مختلف و تاریخچه به وجود آمدن تبعیض را بررسی کنید تا بهترین راه‌حل را برای مقابله با آن پیدا کنید.

از مواردی که در تاریخچه مقابله با بی‌عدالتی همیشه بوده است،تلاش برای برابری و مساوات در زندگی شخصی و حرفه‌ای است. برابری و مساوات از موارد تاریخی محسوب می‌شود که از ابتدا در قانون نوشته شده است. برای مقابله با شرایط نابرابری که همیشه در جامعه وجود داشته و آزاردهنده بوده، لازم است با راهکارهایی برای مقابله با تبعیض در محل کار آشنا شوید تا بهتر بتوانید با آن مقابله کنید.

6 راهکار مقابله با تبعیض در محل کار

اگر مدیران سازمان‌های مختلف از این موضوع به‌درستی آگاه شوند که تبعیض بین کارمندان، راندمان کاری آن‌ها را به‌شدت کاهش می‌دهد تا جایی که بتوانند آن را کم‌رنگ می‌کنند تا جوی سالم در محل کار ایجاد شود.
در حقیقت اگر انتظار داشته باشیم یک کارمند وظایف خود را به‌درستی انجام دهد، صادقانه وقت و انرژی خود را برای شغلش بگذارد، اول باید فرهنگ سازمان را اصلاح کنیم و جلوی به وجود آمدن هرگونه تبعیضی را بگیریم.

به کمک روش‌هایی که در ادامه معرفی می‌کنیم می‌توانید تا حدی که امکان دارد با تبعیض در محل کار مقابله کنید. در ادامه این بخش شاید مسئله‌ای ذهن شما را درگیر کند که اگر قربانی تبعیض هستید چه کارهایی باید انجام دهید که ما برای آن‌ها نیز به شما راهکار می‌دهیم.

1. در صورت مواجه شدن با تبعیض در درجه اول با رئیس خود صحبت کنید؛

شما برای اینکه شرایط خود را بهبود ببخشید تا با همکاران خود به چالش نخورید و رابطه‌ی خوبی با آن‌ها داشته باشید. لازم است برای بهبود شرایط با رئیس خود صحبت کنید. در واقع او می‌تواند مسئله را به‌خوبی برای شما شرح دهد تا سوءتفاهم‌ها برطرف شود. شما باید همیشه از شایستگی موقعیتی که دارید مطمئن شوید که نه حق کسی را پایمال کرده‌اید و نه در جایگاه اشتباهی هستید.

2. نه گفتن را یاد بگیرید و از حق خود دفاع کنید؛

اگر موقعیتی که در آن قرار دارید برای شما خوشایند نیست سعی کنید زود دست‌به‌کار شوید؛ مثلا اگر به شما پیشنهادی برای کار روی یک پروژه داده می‌شود. در حالی که سرتان شلوغ است به‌راحتی حتی به رئیس خود نه بگویید. در این راستا شما می‌توانید پیشنهاد دهید که مثلا پروژه را به‌صورت گروهی می‌توانید انجام دهید. با تقسیم کار شما کیفیت زندگی خود را بالا می‌برید و از تبعیض جلوگیری می‌کنید.

3. به دیگران فرصت دیده شدن بدهید؛

در هر موقعیت حرفه‌ای که قرار دارید سعی کنید به دیگران فرصت دیده شدن بدهید؛ اما مراقب باشید این فرصت از نظر دیگران عادلانه باشد.

4. حرفه‌ای رفتار کردن را یاد بگیرید؛

این مهم‌ترین موضوعی است که اگر هرکس یاد بگیرد بسیاری از مشکلات و چالش‌هایش در محل کار حل می‌شود؛ مثلا قرار نیست رابطه شما با رئیس‌تان در محل کار بیش از حد صمیمانه باشد چون چنین رابطه‌ای، مشارکت شما با همکارانتان را دچار مشکل خواهد کرد. باید سعی کنید در محیط‌های کاری تا جایی که می‌شود با همکاران خود مانند یک تیم حرفه‌ای عمل کنید و از حاشیه دور باشید.

5. سعی کنید مورد اعتماد باشید؛

اولین چیزی که می‌تواند تبعیض را از بین ببرد اعتماد است. اگر شما فرد محبوب رئیس هستید سعی کنید اعتماد دیگران را جلب کنید و هرگز مرتکب عملی نشوید که به درستکاری و امانت‌داری شما شک وارد شود.

6. مزایای محبوبیت را بررسی کنید و به راحتی نپذیرید؛

گاهی وقت‌ها لازم است حساب شده و با فکر جلو بروید؛ مثلا اگر به شما پیشنهاد یک دفتر جدید، ترفیع و منصب بالاتر داده می‌شود نپذیرفتن آن دشوار است؛ اما سعی کنید قبل آن بررسی کنید که شایستگی پذیرفتن این مزایا را دارید؟ طرح این سؤال پیش خودتان به شما کمک می‌کند بفهمید شما و همکارانتان در شرایط برابری قرار دارید یا خیر.

اگر قربانی تبعیض در محل کار هستید...

1. ابتدا مطمئن شوید که واقعا یک قربانی هستید؛

اگر احساس می‌کنید نادیده گرفته می‌شوید ابتدا مطمئن شوید این احساس واقعی شماست. در واقع اگر عملکرد فردی که موردتوجه و لطف رئیس است بهتر از شماست وقت آن رسیده است که با تلاش بیشتر عملکرد خود را بهبود ببخشید تا دیگر قربانی نشوید.

2. با رئیس یا مدیر خود گفت‌وگو کنید؛

به شیوه دیپلماتیک با رئیس خود وارد گفت‌وگو شوید نباید گفت‌وگوی شما غیرمنتظره باشد. درباره آن فکر کنید تا گفت‌وگویی واضح، آرام و حرفه‌ای داشته باشید.

3. سخت‌کوش باشید؛

حرفه‌ای و تلاشگر باشید. نشان دهید برای تیم، شرکت و مشتریان خود اهمیت زیادی قائلید.

4. دلیل واقعی تبعیض را پیدا کنید؛

دلایل واقعی که باعث به وجود آمدن تبعیض شده است را پیدا کنید؛ مثلا گاهی تبعیض در محیط کار علیه زنان صورت می‌گیرد بدون هیچ دلیل منطقی و در واقع تبعیضی که بین زن و مرد توسط مدیران گذاشته می‌شود باعث به وجود آمدن چالش‌های اساسی می‌شود، اما بعضی وقت‌ها تبعیض در محل کار به دلیل گذشته و تجربیات مشترک بعضی افراد با مدیران شرکت است.

5. همکارتان را سرزنش نکنید؛

اکثر اوقات همکاران شما باعث به وجود آمدن نابرابری و بی توجهی به شما در محل کار هستند. سعی کنید آن‌ها را سرزنش نکنید و رفتار مناسبی داشته باشید و از راه درست وارد شوید.

6. مثبت اندیش باشید؛

هرگاه متوجه تبعیض در محل کار شدید، دید مثبت داشته باشید و مشتاقانه به کار خود ادامه دهید. شما نباید اجازه دهید این امر عملکرد و روحیه شما را تضعیف کند.

7. صبور باشید؛

هر کاری به‌مرور با صبوری حل می‌شود. سعی کنید عملکرد خوبی داشته باشید تا وقتی چنین موقعیت‌هایی پیش می‌آید، شخص منتخب رئیس و مورد اعتماد همکاران شما باشید.

8. به دنبال بهبود شرایط باشید؛

سعی کنید انرژی بیشتری برای بهبود شرایط خود صرف کنید. سعی کنید به‌درستی با تبعیض مقابله کنید و اگر تبعیض به شکل فاحشی در محل کار شما قرار دارد درباره آن با سایرین صحبت کنید تا با همکاری هم با این چالش روبرو شوید. در نهایت چه قربانی تبعیض هستید و چه از آن سود می‌برید باید بدانید مثبت اندیشی و سخت‌کوشی عواملی هستند که ما را در موقعیت شغلی به موفقیت می‌رسانند.

افزایش عملکرد کارکنان، با رفع تبعیض

در این مقاله درباره انواع تبعیض که امروزه در جامعه ما وجود دارد و تبعیض در محل کار که باعث پایین آمدن کیفیت کار در همه امور می‌شود، صحبت کردیم و به این نتیجه رسیدیم که باید سعی کنید برای دوری از مشکلاتی که در محل کار به واسطه نابرابری و تبعیض به وجود می‌آید،  مجموعه قابل‌اعتمادی را برای استخدام در شغل مورد نظر خود پیدا کنید.
در این راستا، کارلیب؛ به عنوان پلتفرم کاریابی آنلاین، آگهی استخدام بهترین شرکت‌ها را در کانال تلگرام و وبسایت خود به آدرس karlib.com ، درج می‌کند.

در پایان به ما بگویید آیا تجربه‌ای درباره برخورد با انواع تبعیض، علی الخصوص تبعیض حنسیتی در محل کار دارید؟ برای مقابله با تبعیض چه اقدامی کرده‌اید؟ و نتیجه چه بوده؟