آشنایی با زبان بدن و تکنیک‌های آن در مذاکرات و مصاحبه‌های شغلی

تا به حال به حرکات دست و بدن دیگران توجه کرده‌­اید؟ آیا دقت کرده‌­اید که این حرکات بدون معنا نیستند و پیامی را به همراه دارند، پیامی که یا حس و حال طرف مقابل را نشان می­‌دهد و یا حتی مفهومی برای شما به عنوان مخاطب دارد.
برای مثال حتماً چنین موقعیت­‌هایی را تجربه کرده­‌اید که هنگام ملاقات با شخصی، بدون اینکه صحبتی با او داشته باشید، انرژی مثبتی از حضورش دریافت کنید، یا بدون دلیل از او متنفر شوید، حتی احساس کنید کلافه و سردرگم است و یا مصمم و با اراده و موارد مشابه آن که همه این نتیجه‌­گیری­‌ها به حرکات دست و بدن او برمی‌­گردد، و این حرکات همان زبان بدن هستند.

زبان بدن، زبانی است که شما با آن بیش‌ترین صحبت را می­‌کنید به منظور ارسال و دریافت پیام­‌هایی بدون اینکه ارتباط کلامی داشته باشید، این درحالی‌ است که کم‌ترین توجه را به آن دارید. این مثال برای آن بود تا متوجه شوید همه ما با زبان بدن آشنا هستیم، اما اطلاعات کافی برای استفاده درست از آن را نداریم. به همین دلیل باید توجه بیشتری به آن داشته باشیم. حتماً می­‌پرسید، چرا؟

در پاسخ باید بگوییم، پایه و اساس روابط موفق، یک ارتباط خوب است که زبان بدن هم از این ارتباطات مستثنی نیست. پس شناخت و استفاده درست از آن به شما کمک می‌­کند هم تجربه بهتری از برقراری ارتباط با دیگران داشته باشید، و هم منظورتان را بهتر به اطرافیان منتقل کنید.
این موضوع می‌­تواند در ارتباطات دوستانه، مذاکرات کاری و حتی مصاحبه‌­های شغلی نیز به کارتان بیاید. پس با این مقاله از تیم کارلیب همراه باشید تا با زبان بدن، تکنیک­‌ها و کاربرد­های این مهارت بیشتر آشنا شوید.

زبان بدن چیست؟

زبان بدن، تَن گفتار و یا Body Language مجموعه­‌ای از رفتارها، حرکات و به طور کلی روش­‌های غیر کلامی هستند که به کمک آن احساسات و نظرات واقعی را منتقل می­‌کنیم.
این روش­‌های غیر کلامی می‌­تواند طرز راه رفتن، نشستن، دست دادن، حالت چهره و... باشد. زبان بدن یک زبان غریزی است و با اصول مشترکی در وجود همه انسان­‌ها نیز پیدا می­‌شود، به جز مواردی که به تفاوت‌­های فرهنگی برمی­‌گردد.

اهمیت شناخت زبان بدن

اگر هنوز برای شناخت بیشتر زبان بدن با خودتان کنار نیامده‌­اید، بهتر است بدانید شما می‌­توانید از این مهارت به نفع خودتان استفاده کنید. ذهن‌­تان را درگیر روابط دوستانه نکنید. شاید مجبور به مذاکره با شخص مهمی شوید و یا حتی مصاحبه برای یک فرصت شغلی.
در چنین شرایطی علاوه بر ارتباطات کلامی، با زبان بدن می­‌توانید مخاطب را تحت تأثیر قرار دهید تا منظورتان را بهتر متوجه شود. به همین دلیل است که روان­‌شناسان توصیه می‌­کنند مذاکرات چه از نوع کاری و چه عاطفی، ترجیحاً رو در رو برگزار شوند. برای اینکه با موفقیت چنین موقعیت­‌هایی را پشت سر بگذارید، بهتر است با یکسری از تکنیک‌­های زبان بدن آشنا شوید تا در ادامه کاربرد آن در موقعیت‌­های مختلف را بررسی کنیم.

تکنیک­‌های زبان بدن

تکنیک‌­های زبان بدن مواردی هستند که برای اکثر موقعیت­‌ها مشترک است و به شما کمک می­‌کنند تا منظورتان را محکم‌­تر از قبل به مخاطب برسانید. دانستن این موارد یک مزیت به حساب می‌­آید و به شناخت بهتر زبان بدن هم کمک می­‌کند. این موارد شامل:

1. احساسات دیگران را عجولانه قضاوت نکنید.

بیان احساسات را باید از حرکات کل بدن متوجه شوید و تنها یک حرکت را ملاک قرار ندهید.

2. نحوه ایستادن و دست دادن فرد مقابل رو زیر نظر بگیرید.

نحوه ایستادن و دست دادن جز تکنیک­‌های زبان بدن هستند که موفقیت شما در هر مذاکره­‌ای را تضمین می­‌کنند. چون به راحتی می­‌توانید با استفاده درست از آنها ، خودتان را قدرتمند نشان دهید.

نحوه ایستادن:

اولین نکته این است که خودتان را رها کنید و سعی کنید فضای بیشتری اشغال کنید تا با اعتماد به نفس بیشتری به نظر برسید. مثلاً پاهای­‌تان را به اندازه عرض شانه باز کنید و دست به کمر بایستید و یا دستان­‌تان به پشت سر گره کنید تا بلندپرواز بودن­‌تان را نشان دهید. در مقابل از پاهای به هم چسبیده و دستان آویزان که حس سردرگمی و ضعف را نشان می‌­دهند، دوری کنید. پس روی این حرکات کار کنید به خصوص برای مصاحبه­‌های شغلی و مذاکرات کاری چون کسی‌­که برای صحبت با شما انتخاب می­‌شود قطعاً زبان بدن در روان‌شناسی را به خوبی می­‌داند.

نحوه نگه داشتن دست­‌ها:

سعی کنید تا جایی که ممکن است وسیله‌­ای را به دست نداشته باشید. زیرا می­‌تواند بر نحوه ایستادن و رفتار شما نیز تاثیر بگذارد. البته اندازه آن نیز مهم است برای مثال استفاده از تبلت و یا گوشی همراه در موقعیتی مثل ارائه دادن، اعتماد نفس بیشتری را به شما می­‌دهد تا اینکه یک لپ­‌تاب بزرگ در دست داشته باشید. هم‌­چنین دست به سینه هم نباشید چون این حرکت نشان از لجبازی و عدم پذیرش سخن دیگران است.

3. حالت سر و صورت را فراموش نکنید.

فقط باید سعی کنید خودتان را خوش­حال و با اعتماد به نفس نشان دهید. در این صورت مغز شما به صورت خودکار شروع به ابراز احساس خوش‌­حالی و اعتماد به نفس می‌­کند و این احساس به مخاطب نیز منتقل می­‌شود.­

حرکات سر و دست هنگام صحبت کردن:

حرکات سر و دست در موقعیت ­­هایی مثل ارائه کردن و... یک امتیاز مثبت به حساب می­‌آیند چون شما را مسلط و با اعتماد به نفس نشان می­‌دهند. کف دست­‌ها بهتر است رو به مخاطب باشد تا رو راستی شما را نشان دهد و سرتان متمایل به مخاطب، با این کار توجه زیاد خودتان به او را نشان می‌­دهید.

4. ارتباط چشمی برقرار کنید.

این نکته را همیشه به ذهن­‌تان بسپارید که تماس چشمی لازمه یک ارتباط موثر است. چرا که چشم‌­ها از منابع قدرتمند انرژی ارتباطی هستند و در اولین برخورد این انرژی به مخاطب منتقل می­‌شود.
وقتی شما در مصاحبه، فروش، بازرایابی و... به چشمان مخاطب نگاه کنید، نشان می­‌دهید اهمیت زیادی برای­‌شان قائل هستید و به حرف­شان با دقت گوش می­‌کنید، اما توجه داشته باشید که تمام مدت به چشم مخاطب خیره نشوید بلکه نگاه‌­تان را روی اجزای صورت طرف مقابل بچرخانید، در غیر این ­صورت حس خوبی به او منتقل نخواهید کرد.

5. دست دادن را جدی بگیرید.

دست دادن نیز از جمله تکنیک‌­های زبان بدن است که با رعیات یکسری نکات امتیازات مثبتی برای‌­تان به همراه دارد. از جمله اینکه:
وقتی دست‌تان خیس است از دست دادن پرهیز کنید، دست طرف مقابل را بیش از حد فشار ندهید یا ناگهانی به سمت خودتان نکشید و از همه مهم‌­تر وقتی در مقابل شخصی که از نظر سن و یا مقامی بالاتر از شماست، قرار گرفتید، دست ندهید تا خود او اقدام کند. این کار نشانه احترام برای طرف مقابل است.

6. پوشش مناسب را داشته باشید.

شاید فکر کنید که نوع پوشش چه ارتباطی با زبان بدن دارد اما بهتر است بدانید از روی نوع پوشش شما، شخصیت، طبقه اجتماعی، دارایی، مکان زندگی و میزان تحصیلات شما ممکن قضاوت شود. بنابراین دقت در انتخاب نوع پوشش یک مزیت به حساب می‌­آید.
برای مثال کسی‌­که برای یک مصاحبه کاری می‌­رود و کسی­‌که برای یک قرار آشنایی، نباید پوشش یکسانی داشته باشند. چون مخاطب شما هر چقدر از زبان بدن اطلاعات کافی نداشته باشد، اما از روی ظاهر تا حدی به شخصیت شما پی می‌­برد.

7. با لحن مناسب صحبت را آغاز کنید.

وقتی با رعایت تمام تکنیک­‌های زبان بدن، تصمیم به آغاز ارتباط کلامی گرفتید، لحن مناسب را فراموش نکنید. این مورد به مهارت فن بیان برمی­‌گردد که نقش مهمی در انتقال پیام به مخاطب دارد.
فن بیان و در ادمه لحن مناسب برای صحبت کردن، مکمل زبان بدن است. کسی­‌که قصد فروش محصولاتش را دارد علاوه بر اینکه باید با لحن مناسب خریدار را متقاعد به خرید کند، زبان بدن را نیز باید در نظر داشته باشد.

8. به ارتباط غیر کلامی مخاطب واکنش نشان دهید.

شما باید به گونه‌­ای رفتار کنید که مخاطب متوجه شود حواس­تان جمع است. یعنی به زبان بدن او واکنش نشان دهید. برای مثال اگر متوجه استرس او شدید، شما هم با حرکات دست و بدن­‌تان آرامش و انرژی مثبت منتقل کنید.

9. از حرکات بی مورد اجتناب کنید.

این حرکات شامل: مرتب ساعت را چک کردن، جویدن ناخن، قرار دادن وسایلی مثل فنجان قهوه یا دفتر یادداشت جلوی بدن، بازی کردن با لباس، جلو بردن چانه هنگام صحبت با دیگری، تغییر حالت چشمان، خیلی نزدیک ایستادن، هنگام صحبت کردن به زمین نگاه کردن، اخم یا لبخند مصنوعی، خاراندن پشت سر یا گردن.

10. سرنخ­‌هایی که نشان می­‌دهد با دروغ مواجه شده­‌اید.

چشمک زدن زیاد، دزدیدن نگاه­، خاراندن سر و گردن و پشت سر، لمس گوش و بینی، پنهان کردن دست­ها، ناآرام بودن و عرق کردن از جمله مواردی است که به شماکمک می‌­کند به گفته‌های طرف مقابل شک کنید.
همه این ده نکته از جمله مواردی هستند که برای مباحث زبان بدن و رفتارشناسی مطرح می­‌شوند و در موقعیت­‌های مختلفی به کار می­‌روند. حال که با تکنیک­‌های زبان بدن آشنا شدید به سراغ کاربرد آن در موقعیت­‌های مختلف می­‌رویم.

کاربردهای زبان بدن 

زبان بدن احساسات و حالات شما را به مخاطب لو می­‌دهد، پس باید در مواقعی مثل مذاکره، مصاحبه شغلی، فروش و بازاریابی و حتی یک رابطه عاطفی، آگاهانه آن را کنترل کنید تا به نتیجه دلخواه برسید. در ادامه هر موقعیت را با توجه به بررسی خواهیم کرد:

1. زبان بدن در مصاحبه:

دکتر "لیلیان گلس" نویسنده کتاب Body Language Advantage در این رابطه می­‌گوید:

• روی صندلی کامل بنشینید و تکیه بدهید. تماس چشمی مستقیم برقرار نکنید و نگاهتان را روی بینی، لب­‌ها و دیگر اجزای صورت مصاحبه کننده بچرخانید.
• سعی کنید هنگام صحبت کردن با دستان­‌تان ژست بگیرید. مثلاً گره کنید، اما آنها را پنهان نکنید چون نشان از بی اعتمادی خواهد بود.
• کف دستان‌­تان را نشان دهید. این کار تعهد و صداقت شما را نشان می‌­دهد. برای این مورد سعی کنید حرکات رو به بالا داشته باشید تا پرانرژی­‌تر هم به نظر برسید.
• پاهای­‌تان را ثابت روی زمین نگه دارید. به خصوص خانم­‌ها از انداختن پاها روی هم خودداری کنند مگر در ناحیه مچ پا. وقتی پاها روی زمین باشند به شما کمک می‌­کند تا رفتار خلاقانه و منطقی را با هم داشته باشید.
• درست راه بروید. تا قبل از آن که روی صندلی بنشینید، مصاحبه کننده می­‌تواند شما را از طرز راه رفتن قضاوت کند. پس سعی کنید شانه‌­های‌­تان رو به عقب باشد با گردنی افراشته و گام­‌هایی با بلندای 30 تا 60 سانتی­متر.
• عمیق نفس بکشید و در بازدم صحبت کنید. چون تنفس عمیق به شما آرامش می­‌دهد و استرس‌­تان کمتر می­‌شود.
• هنگام صحبت مصاحبه­‌کننده سرتان را تکان دهید. با این کار شما نشان می­‌دهید که توجه زیادی به او دارید.

2. زبان بدن در فروش و در بازاریابی:

• در برخورد اول با مشتری قاطع و کامل دست دهید. هر چقدر قاطعانه‌تر دست بدهید از طرف مشتری بیشتر پذیرفته می­‌شوید و تمایل به خرید را افزایش می­‌دهید. سعی کنید تأثیرگذار باشید. یعنی مستقیماً به مشتری نگاه کنید و احوال­‌پرسی کنید.
• کاملاً صاف و رو به خریدار بنشینید؛ زیرا اگر لم دهید یا کج بنشینید و... حس بی خیال بودن به خریدار منتقل می­‌شود و این یعنی شما اهمیتی برای او و مذاکره­‌تان قائل نیستید. در صورتی­‌که اگر صاف و کمی رو به جلو بنشینید، خریدار بیشتر به شما گوش می‌­دهد.
• سعی کنید به عنوان یک فروشنده موفق، انرژی مثبت به خریدار منتقل کنید. اگر هنگام معرفی محصول یا هر چیزی، خریدار به حالت دست به سینه بود سعی کنید او را از این حالت خارج کنید چون این طرز نشستن یعنی من پذیرای دریافت اطلاعات جدیدی نیستم. این مهارت شماست که با بالا بردن انرژی فضا، او را آماده کنید تا با علاقه به صحبت­‌هایتان گوش کند.
• هیچ‌گاه هنگام صحبت کردن دست­‌تان را روی دهان نگذارید، زیرا نشان می­‌دهد شما در مورد آنچه می­‌گویید تردید دارید و یا حتی برعکس اگر شنونده دست روی دهان برد یعنی نسبت به صحبت­‌های شما تردید دارد و این شمایید که باید او را متقاعد کنید.
• اگر متوجه شدید خریدار با دست چانه‌­اش را لمس می‌­کند، یعنی در حال ارزیابی صحبت­‌های شماست. پس اگر کمی دیگر تلاش کنید او را متقاعد خواهید کرد.
• اگر ایستاده در حال مذاکره برای فروش هستید سعی کنید دستان­‌تان را از پشت گره بزنید چون نشان از اعتماد به نفس بالای شماست. اما اگر خریدار این حالت را داشت یعنی از اطلاعات کافی در مورد محصولات یا خدمات شما برخوردار است و شما نباید بحث را ادامه دهید.

آموزش زبان بدن

زبان بدن مثل هر مهارت دیگری اکتسابی است و به راحتی می‌­توانید یاد بگیرید، به شرطی که با تمرین همراه باشد. دو راه توسط متخصصان زبان بدن و روان­شناسی بیان شده است که شامل:

1. عادت:

اگر می‌خواهید با اعتماد به نفس به نظر برسید و بیش‌تر باید تمرین دست به سینه بودن را بکنید، روی طرز راه رفتن­‌تان کنترل داشته باشید.
حتی اگر می­‌خواهید ارتباط موثری داشته باشید باید روی تماس چشمی متمرکز شوید. اوایل باید آگاهانه این رفتارها را انجام دهید اما در ادامه تبدیل به عادت می‌­شود و ناخودآگاه انجام می­‌دهید.

2. تمرین:

تا به حال هیچ‌کس بدون تمرین به جایی نرسیده است، از یک نوازنده موسیقی گرفته تا یک جراح مغز و اعصاب. زبان بدن هم مثل هر مهارت دیگری نیاز به تمرین دارد.
برای اینکار بهتر است جلوی آینه بایستید و تمرکز کنید تا خودتان بتوانید اشکالاتی که هست را پیدا کنید و یا هنگام صحبت از خودتان فیلم بگیرید تا بعداً به رفع اشکال بپردازید.

زبان بدن، کلید موفقیت در مذاکرات و مصاحبه!

تمام علائم زبان بدن که در این مقاله مطرح شد مختص به یک شرایط یا موقعیت خاص نیست، بعضی از آنها در یکسری موقعیت­‌ها کاربردی­‌تر هستند.
کافی است ابتدا آنها را بشناسید و تمرین کنید. اهمیت یادگیری زبان بدن را دست­‌کم نگیرید، شاید خودتان متوجه نباشید؛ اما ممکن است خیلی از موقعیت­‌های کاری را بابت نداشتن زبان بدن درست، از دست بدهید بدون اینکه حتی متوجه دلیل آن شوید.
پس مقاله‌­های آموزشی وبلاگ کارلیب را از دست ندهید. در ضمن بعد از تقویت زبان بدن­‌تان، سری به سایت کارلیب به آدرس karlib.com بزنید تا با فرصت­‌های شغلی جدید آشنا شوید و این بار با آگاهی بیشتری نسبت به قبل اقدام به ارسال رزومه کنید و در مصاحبه شغلی خوش بدرخشید.