مالیات یکی از سابقه دارترین حسابرسی‌هایی است که از قدیم کسب و کارهای مختلف با آن سروکار داشته‌اند. بدون شک شما هم با آن آشنا هستید. آیا تا به حال ذهنتان درگیر این سوالات شده است که مفهوم مالیات چیست؟ این مالیات در کجا هزینه می‌شود و چرا باید پرداخت شود؟
شاید اکثر افراد تصور خوشایندی از مالیات و پر کردن اظهارنامه مالیاتی نداشته باشند. گاهی اوقات نیز صاحبان کسب و کار، مالیات وضع شده برای خود را غیر منصفانه می‌دانند؛ اما در صورتی که اطلاعات کافی در زمینه مالیات و قوانین آن داشته باشید، شاید راحت تر با آن کنار بیایید و خودتان نیز بتوانید به صورت تقریبی، مالیات کسب و کار خود را محاسبه کنید.
در این صورت با هزینه‌هایی که برای مالیات باید بپردازید، شگفت زده نخواهید شد و می‌توانید برنامه ریزی‌های لازم را در این زمینه داشته باشید. قبل از هر چیز باید بدانید که مالیات چیست؟ و چگونه محاسبه می‌شود؟ همچنین شناخت قوانین مالیاتی نیز اهمیت دارد تا به کمک آن بتوانید این هزینه‌ها را کمتر یا ساماندهی کنید.
تعریفی جامع از مالیات
همانطور که گفته شد، مالیات در قدیمی‌ترین تمدن‌ها نیز وجود داشت و در هر دورانی، قوانین خاص خود را داشته است. هر وقت حکومت مدیریت اجتماعی خود را در یک جامعه یا کشور بنا نهاده است، مالیات نیز وضع می‌شد.
دولت‌ها و حکومت‌ها برای تامین هزینه‌های عمومی و حفظ منافع اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور، هزینه‌هایی را پرداخت می‌کنند.
برخی از این هزینه‌ها از طریق سرمایه‌های ملی تامین می‌شود و بخشی نیز باید توسط افراد جامعه و کسب و کارها پرداخت شود.
اصل تعاون ملی و بر اساس مقررات موجود، شهروندان وظیفه دارند که از درآمد و ثروت خود، برای تامین هزینه‌های عمومی، به قدر توانایی‌های خود به دولت مالیات پرداخت کنند.
توجیه مالیات اینگونه است که در صورت عدم ایجاد امنیت شغلی یا فضای مناسب برای کسب و کارها و زندگی عادی، افراد نمی‌توانند در بستری مناسب درآمد کسب کنند. به همین علت بخشی از دارایی خود را به عنوان مالیات به دولت پرداخت می‌کنند تا در جهت رشد، توسعه و رفاه عمومی سهمی داشته باشند.
علاوه بر این، دولت وظایف عمده ای از قبیل، تنظیم اقتصاد و اهداف اجتماعی و اداره جامعه دارد. برای انجام این وظایف نیازمند تامین امکانات مالی است تا وظایفی را که از طرف مردم بر عهده دارد به نحو احسن انجام دهد. مالیات به دولت کمک می‌کند تا این منابع را تامین کرده و وظایف عمومی خود را بهتر انجام دهد. ساماندهی این هزینه‌ها بر عهده سازمان امور مالیاتی کشور است.
حال که با مالیات و دلیل پرداخت آن به دولت‌ها آشنا شدید، بهتر است با روش‌های خرج کردن مالیات نیز آشنایی داشته باشید. البته این نکته را در نظر داشته باشید که دولت‌ها این حق را دارند که در بخش مورد نظر خود و بنا به مصلحت جامعه، مالیات را خرج کنند. ولی به طور کلی در بخش‌های خاصی خرج می‌شود.
مالیات در چه بخش‌هایی هزینه می‌شود؟
اداره جامعه، تنظیم اقتصاد جامعه و اهداف مورد نظر برای مطلوب شدن شرایط از وظایف دولت‌ها است. مالیات در این زمینه خرج می‌شود. برخی از بخش‌هایی که مالیات در آن‌ها هزینه می‌شود، موارد زیر هستند:
- حفظ تمامیت و استقلال کشور به کمک تامین وسایل و تجهیزات دفاعی و اداره نیروهای نظامی مختلف
- تامین نیازهای آموزشی در تمام مقاطع؛
- توسعه راه‌های ارتباطی و حمل و نقل؛
- تامین قوه قضائیه جهت حل و فصل دعاوی و ایجاد امنیت اجتماعی؛
- تامین آب، برق، مخابرات، بهداشت و سایر ابزارهای ارتباط جمعی برای عموم مردم؛
- تقویت روحیه تحقیق و پژوهش و حمایت از محققان؛
- تامین خودکفایی در بخش‌های صنعت، علوم و فنون و کشاورزی؛
- تامین خدمات مالی برای برخورداری از تامین اجتماعی؛
- تامین زیرساخت‌های اقتصادی و کلیدی برای ایجاد اشتغال و تعادل اقتصادی در جامعه؛
- تامین نیازهای عمومی افراد جامعه در سطحی قابل قبول؛
مواردی که ذکر شد، همگی برای تامین امنیت و آسایش افراد جامعه مورد نیاز است. از این رو دولت با توجه به نیازی که در هر بخش وجود دارد، مالیات به دست آمده را خرج می‌کند. البته در بخش‌هایی مانند بازنشستگی، بیکاری، پیری و از کارافتادگی و... نیز دولت نقش دارد تا بودجه‌های لازم را ساماندهی کند.
بخش اعظمی از درآمدهای دولت نیز به این موارد اختصاص داده می‌شود و مالیاتی که از کسب و کارها و افراد واجد شرایط توسط سازمان امور مالیاتی کشور دریافت می‌شود، به بهبود اوضاع جامعه و در نتیجه کاهش معظلات اجتماعی می‌انجامد.
مالیات با توجه به کسب و کار و فرد پرداخت کننده، به گونه‌های متنوعی پرداخت می‌شود. بررسی این موضوع نیز به صاحبان مشاغل کمک می‌کند تا قوانین مالیاتی را بهتر درک کنند.
انواع مالیات
مالیات نه تنها توسط کسب و کارها و شرکتها پرداخت می‌شود بلکه گاهی اوقات به اشخاص نیز تعلق می‌گیرد. به طور کلی در کشور، مالیات به دو دسته مالیات مستقیم و غیر مستقیم تقسیم بندی می‌شود.
1. مالیات مستقیم
مالیات مستقیم نیز خود دارای دسته بندی‌هایی است که فهم آن‌ها خالی از لطف نیست.
_ مالیات بر درآمد
مشاغل مختلف و اصناف مانند فروشگاه‌های تجاری، سوپرمارکت‌ها، املاک و... مشمول پرداخت این نوع مالیات می‌شوند. همچنین این نوع مالیات برای منابع مختلف درآمد، درآمدهای اتفاقی، اشخاص حقوقی و... جزو مالیات مستقیم محسوب می‌شوند.
_ مالیات بر دارایی
افراد و شرکتها دارایی‌هایی دارند که مالیات شامل آن‌ها می‌شوند. طبق قوانین مالیاتی، مالیات از روش‌های زیر دریافت می‌شوند:
- مالیات بر ارث
- حق تمبر
- مالیات بر مسغلات مسکونی بدون سکنه
- مالیات بر اراضی بایر
- مالیات سالانه املاک
2. مالیات غیر مستقیم
نوع دوم مالیات به صورت غیر مستقیم پرداخت می‌شود و به نام مالیات بر ارزش افزوده و عوارض گمرکی بر روی کالاهای وارداتی و صادراتی اعمال می‌شود. البته مبلغ و پرداخت مالیات بر اساس ویژگی و نوع کالا ممکن است با کالای دیگری متفاوت باشد.
مالیات بر اصناف چیست؟
هنگامی که صاحبان مشاغل، کسب و کار خود را راه‌اندازی می‌کنند، طبق قانون باید بعد از 4 ماه از زمان شروع، برپایی شغل خود را به سازمان امور مالیاتی اطلاع رسانی کنند. در این صورت معافیت مالی شامل آن‌ها می‌شود.
اگر این کار انجام نشود، نه تنها شامل معافیت مالی نمی‌شوند، بلکه باید جریمه 10 درصد مازاد بر مالیات نیز پرداخت کنند.
تمامی افرادی که کارت بازرگانی دارند، صاحبان کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی، صاحبان هتل‌های سه ستاره و بالاتر، صاحبان باشگاه‌های ورزشی، مشاغل صرافی، بیمارستانها و مراکز درمانی، فروشگاه‌های زنجیره ای و... همگی جزو افرادی هستند که باید مالیات پرداخت کنید.
اصناف و مشاغل بر اساس نوع و حجم فعالیت خود به سه گروه دسته بندی می‌شوند.
1. گروه اول
این گروه شامل اصنافی است که مجموع مبلغ فروش سال قبل تمام کالا و خدمات یا ده برابر درآمد آن‌ها مبلغ سه میلیارد تومان باشد.
2. گروه دوم
اصنافی که مجموع مبلغ فروش سال قبل خدمات و کالاهای آن‌ها یا ده برابر درآمد بین یک تا سه میلیارد تومان باشد.
3. گروه سوم
افرادی و اصنافی که جزو گروه اول و دوم نیست در این گروه جای می‌گیرد. در این گروه، کسانی که فعالیت آن‌ها ارائه خدمات است، 50 درصد از مبلغ تعیین شده ملاک قرار می‌گیرد.
مالیات اصناف چگونه محاسبه می‌شود؟
اظهارنامه مالیاتی هر ساله باید توسط شرکتها و صاحبان کسب و کار تکمیل و ارسال شود. ولی محاسبه مالیاتی اصناف از مهم ترین سوالاتی است که ممکن است برای افراد به وجود آید. مالیات برای تمام اصناف به یک میزان تعیین نمی‌شود و بر اساس درآمد آن‌ها محاسبه می‌شود.
برای درآمدهای پایین، میزان مالیات 9 درصد از درآمد سالانه و برای درآمدهای بالا به میزان 25 درصد نیز ممکن است 
برسد. برای محاسبه میزان مالیات هر صنف، ابتدا درآمد سالانه آن‌ها محاسبه می‌شود.
میزان 15 میلیون و 600 هزار تومان (این مبلغ در سالهای مختلف ممکن است متفاوت باشد) از درآمد سالانه معاف از مالیات است و مابقی شامل مالیات می‌شود.
میزان باقی مانده در ضریب مناسب برای درآمد اصناف که بین 9 تا 25 درصد است، ضرب شده و میزان مالیات محاسبه می‌شود.
برای محاسبه مالیات اشخاص حقیقی و مشاغل، موارد زیر باید به صورت دقیق مشخص شود.
1. نرخ تصاعدی مالیات
بر اساس قانون مالیات، برای رسیدن به عدالت مالیاتی، مشاغل و افراد دارای درآمد بالاتر باید هزینه بیشتری برای این منظور پرداخت کنند. به همین علت، نرخ‌های تصاعدی مالیات برای این محاسبات، مد نظر قرار می‌گیرد.
بر اساس ماده 131 قانون مالیات‌های مستقیم، نرخ مالیات بر درآمد در منابع مختلف به صورت تصاعدی، به صورت زیر محاسبه می‌شود:
- مشاغل با درآمد تا 30 میلیون ریال مشمول مالیات سالانه به نرخ 15 درصد هستند؛
- مشاغل با درآمد تا 100 میلیون ریال، مشمول مالیات سالانه به مازاد 30 میلیون ریال با نرخ 20 درصد هستند؛
- تا 250 میلیون ریال درآمد، مالیات سالانه نسبت به مازاد 100 میلیون ریال با نرخ مصوب 25 درصد محاسبه می‌شود؛
- از 250 میلیون ریال تا 1 میلیارد ریال درآمد، مالیات به نرخ 30 درصد محاسبه می‌شود؛
- درآمدهای بالای 1 میلیارد ریال، شامل مالیات سالانه 35 درصد خواهد بود؛
2. ضرایب مالیاتی
البته باید این نکته را مد نظر داشته باشید که تمام درآمدی که شما در طول یک سال کسب می‌کنید، مشمول مالیات نمی‌شود. فروش سالانه کالا و خدمات شما، سود خالص حساب می‌شود. به عبارتی دیگر، هزینه‌های شما از درآمدتان کم شده و میزان باقی مانده، سودتان محسوب می‌شود.
با توجه به این که این هزینه در مشاغل مختلف ممکن است متفاوت باشد، ضرایب مالیاتی نیز در هر شغل متفاوت است. از این رو ضرایب مالیاتی درصدی است که در درآمد سالانه شما ضرب شده و سودتان را محاسبه می‌کند.
در صورتی که اظهارنامه مالیاتی توسط خودتان پر شده و تا پایان تیرماه هر سال به ادارات امور مالیاتی تحویل داده شود، مالیات شما مطابق با ضرایب مشخص و مصوب محاسبه خواهد شد. در غیر این صورت، کارشناس مالیاتی مربوطه وظیفه دارد اقدام به محاسبه درآمد شما کند.
3. معافیت مالیاتی
قانون گذاران، طبق قوانین مالیاتی، هر ساله درصدی از درآمد کلیه اقشار را به عنوان هزینه امرار معاش آنان در نظر می‌گیرند. به همین علت مقداری از درآمد هر ساله یک شرکت یا فرد، از مالیات معاف می‌شود. مشاغلی که درآمد آن‌ها به سقف معاف از مالیات نرسد، از پرداخت مالیات به طور کامل معاف می‌شوند. سقف معاف از مالیات از درآمد تمام مشاغل کم می‌شود و میزان باقی مانده مشمول مالیات می‌شود.
البته برخی معافیت مالیاتی یا مزایا وجود دارد که در جدولی جامع مشخص شده است. این گروه نیز از پرداخت مالیات معاف هستند. جدول زیر لیست گروه های معاف از مالیات یا دارای مزایا را بر اساس قانون مالیاتی مشخص می‌کند.
جدول معافیت و مزایای مالیاتی
| نوع معافیت یا مزایا | خلاصه معافیت |
| عدم مشمول مالیات | 1. وزارت خانه‌ها و موسسات دولتی
2. دستگاه‌هایی که بودجه آن ها به وسلیه دولت تامین می‌شود 3. شهرداری‌ها 4. بنیادها و نهادهای انقلاب اسلامی دارای مجوز فعالیت از طرف حضرت امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری |
| عدم مشمول مالیات ارث | 1. وجوه بازنشستگی و مزایای پایان خدمت، خسارت اخراج، بازخرید خدمت و مرخصی استحقاقی استفاده نشده و بیمه های تامین اجتماعی و انواع بیمه های عمر و زندگی، خسارت فوت و دیه متوفی
2. اموال منقول متعلق به مشمولین بند4 ماده 39 قرارداد وین 3. اموالی که برای سازمان‌ها و موسسات ذکر شده در ماده 2 این قانون مورد وقف، نذر یا حبس واقع گردد. 4. اثاث البیت محل سکونت متوفی |
| عدم شمول مالیات درآمد املاک در اختیار افراد تحت تکفل | محل سکونت پدر یا مادر همسر یا فرزند یا اجداد و همچنین محل سکونت افراد تحت تکلف مالک اجاری تلقی نمی‌شود |
| ارائه قرارداد و اعمال 20 درصد تخفیف در درآمد اجاره | درآمد اجاره بر اساس قرارداد که از 80 درصد ارقام مندرج در جدول املاک مشابه کمتر نباشد، بنای تشخیص مالیات قرار می‌گیرد. |
| معافیت درآمد اجاره املاک مسکونی | مجتمع های مسکونی با رعایت الگوی مصرف مسکن در طول مدت اجاره از 100 درصد مالیات بر درآمد املاک اجاری در غیر این صورت درآمد هر شخص ناشی از اجاره واحد یا واحد های مسکونی در تهران تا مجموع یکصد و پنجاه متر مربع زیربنای مفید و در سایر نقاط تا مجموع 200 متر‌مربع زیربنای مفید از مالیات بر درآمد ناشی از اجاره املاک معاف می‌باشد. |
| کسر اجاره پرداختی از اجاره دریافتی واحد مسکونی | هرگاه واحد مسکونی، به مستاجر واگذار و خود محل دیگری برای سکونت خویش اجاره نماید در احتساب درآمد مشمول‌مالیات اجاره میزان مال الاجراه ای که به موجب سند رسمی یا قرارداد می‌پردازد یا توسط کارفرما از حقوق وی کسر از کل مال الاجاره ی دریافتی کسر خواهد شد. |
| معافیت مالیات‌نقل و انتقال املاک به دولتی ها و شهرداری ها بابت مرافق عامه | وجوهی که از طرف دستگاه های اجرائی یا شهرداری ها بابت املاک و اراضی برای ایجاد و یا توسعه مناطق نظامی یا مناطق عامه با مالک تلق می‌گیرد ازمالیات نقل و انتقال املاک معاف خواهد بود. |
| معافیت درآمد اجاره | شخص حقیقی که هیچ گونه درآمدی ندارد تا میزان معافیت مالیاتی درآمد حقوق موضوع ماده 84 از درآمد مشمول مالیات سالانه مستغلات از مالیات معاف می‌باشد. |
| معافیت درآمد های کشاورزی | درآمد حاصل از کلیه فعالیت های کشاورزی، دامپروری، دامداری، پرورش ماهی و زنبور عسل، پرورش طیور، صادی و ماهیگیری، نوغان داری، احیای مراتع و جنگل ها، باغات اشجار از هر قبیل و نخیلات از پرداخت مالیات معاف هستند. |
| معافیت های درآمد حقوق | حقوق بازنشستگی و وظیفه و مستمری و پایان خدمت و خسارت اخراج و باخرید خدمت و وظیفه یا مستمری پرداختی به وارث و حق سنوات کاری و حقوق ایام مرخصی استفاده نشده، هزینه سفر و فوق العاده مسافرت مربوط به شغل، عیدی سالانه یا پاداش آخر سال جمعا معادل یک دوازدهم میزان فعالیت مالیاتی موضوع ماده 84
این قانون، مزایای غیر نقدی پرداختی به کارکنان حداکثر معادل دو دوازدهم معافیت موضوع ماده 84 این قانون، درآمد حقوق پرسنل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران اعم از نظامی و انتظامی، مشمولان قانون استخدامی وزارت اطلاعات و جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی آزادگان. |
| معافیت سالانه درآمد حقوق | میزان معافیت مالیات بر درآمد سالانه مشمول مالیات حقوق از یک یا چند منبع، هرساله در قانون بودجه سنواتی مشخص می‌شود. |
| معافیت حقوق مناطق کمتر توسعه یافته | چه کسانی معاف از مالیات هستند؟ 50 درصدمالیات حقوق کارکنان شاغل در مناطق کمتر توسعه یافته، طبق جدول معافیت های مالیاتی بخشیده می‌شود. |
| معافیت درآمد سهام شرکت ها | اشخاص اعم از حقیقی یا حقوقی نسبت به سود سهام یا سهام الشرکه دریافتی از شرکت های سرمایه پذیر مشمول مالیات دیگری نخواهند بود. |
| معافیت پایه صاحبان درآمد اشخاص حقیقی | درآمد سالانه مشمول مالیات صاحبان مشاغل که اظهارنامه مالیاتی خود را در موعد مقرر تسلیم کرده اند تا میزان معافیت موضوع ماده 84 این قانون از پرداخت مالیات معاف خواهد بود. |
| حمایت از شرکت های تعاونی | درآمد مشمول مالیات ابزاری شرکت ها و اتحادیه های تعاونی متعارف و شرکتهای تعاونی سهامی‌عام مشمول 25 درصد تخفیف از نرخ موضوع این ماده می‌باشد. |
| حمایت از خود اظهاری | به ازای هر 10 درصد افزایش درآمد ابزاری مشمول مالیات اشخاص موضوع این ماده نسبت به درآمد ابزاری مشمول مالیات سال گذشته آن ها، یک واحد درصد تا پنج واحد درصد از نرخ های مذکور کاسته می‌شود.
شرط برخورداری از این تخفیف توسیه بدهیمالیاتی سال قبل و تسلیم اظهارنامه مالیاتی مربوطه در مهلت اعلام شده از سوی سازمان امور مالیاتی است. |
| حمایت از ادغام و ترکیب شرکت ها | شرکت هایی که در هم ادغام یا ترکیب می‌شوند، تا سقف مجموعه سرمایه های ثبت شده شرکت های ادغام یا ترکیب شده از پرداخت نیم در هزار حق تمبر موضوع ماده 48
این قانون معاف است و انتقال دارایی‌های شرکتهای ادغام شده به شرکت جدید یا شرکت موجود برحسب مورد به ارزش دفتری مشمول مالیات مقرر در این قانون نخواهد بود. |
| معافیت درآمد ابزاری تولیدی، معدنی، بیمارستانها، هتل ها، مراکز اقامتی گردشگری و تولید فناوری اطلاعات دارای پروانه بهره برداری | درآمد ابزاری شرکت ها یواقع در شهرک های صنعتی به مدت 7 سال و در مناطق کمتر توسعه یافته 13 سال و به ازای 50 درصد افزایش نیروی کار نسبت به سال قبل یک سال به مدت مذکور اضافه می‌شود. خارج از شهرک صنعتی به ترتیب 5 سال و 10 سال |
| سرمایه گذاری در مناطق کمتر توسعه یافته (شرکت های تولیدی، حمل و نقل، بیمارستان ها، هتل ها و مراکز اقامتی، گردشگری و تولید فن آوری اطلاعات) | این گونه مودیان اعتبار مالیاتی معادل 50 درصد مبلغ سرمایه ثبت شده و پرداخت شده و یا داریی ثابت ( به استثناء زمین شرکت های تولیدی ) دارند
معادل 50 رصد از سرمایه آن‌ها توسط دولت از محل‌مالیات‌های آن‌ها جبران می‌گردد) و در صورت 25 درصد مشارکت و سرمایه گذاری توسط اشخاص خارجی 75 درصد از سرمایه مذکور از محل مالیات های مودی تامین و جبران می‌گردد. |
| سرمایه گذاری در مناطق توسعه یافته (شرکتهای تولیدی، حمل و نقل، بیمارستان ها، هتل ها و مراکز اقامتی گردشگری و تولید فن آوری اطلاعات) | اینگونه مودیان اتباری‌مالیاتی معادل 12.5 درصد مبلغ سرمایه ثبت شده و پرداخت شده و دارائی ثابت به استثنا زمین شرکت های تولیدی دارند
معادل 12.5 درصد از سرمایه آن ها توسط دولت از محل مالیات‌های آن‌ها جبران می‌گردد و در صورت 25 درصد مشارکت و سرمایه گذاری توسط اشخاص خارجی 18.5 درصد از سرمایه مذکور از محل مالیات های موردی تامین و جبران می‌گردد. |
| معافیت بیمه عمر و زندگی | وجوه بابت انواع بیمه‌های عمر و زندگی از پرداخت مالیات معاف است. |
| کسر هزینه‌های درمانی از درآمد مشمول مالیات اشخاص حقیقی | هزینه های درمانی پرداختی هر مودی بابت معالجه خود و افراد تحت تکلف در یک سال مالیاتی، همچنین حق بیمه پرداختی هر شخص حقیقی به موسسات بیمه ایرانی بابت انواع بیمه های عمر و زندگی و بیمه های درمانی ازدارمد مشمول مالیات مودی کسر می‌گردد
هزینه مراقبت و توانبخشی معلولان و بیماران خاص و صعب العلاج نیز قابل کسراز دارمد مشمول مالیات معلول یا بیمار یا شخصی که تکفل او را عهده دار است می‌باشد. |
| تامین منابع مالی و سرمایه در گردش | معافیت مالیاتی سود اورده نقدی کلیه اشخاص ( سرمایه گذار) معادل حداقل سود عقود مشارکتی و همچنین هزینه پرداختی ( سرمایه پذیر) بابت سود تامین مالی پروژه، طرح و سرمایه در گردش بنگاه های تولیدی به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی |
| مجموعه معافیت ها کمک‌ها، هدایا، درآمدها و موقوفات اشخاص موضوع ماده 139 | بقاع متبرکه، جمعیت هلال احمر، صندوق‌های بازنشستگی و بیمه‌ای، مدارس علوم اسلامی، نهاد های انقلاب اسلامی، صندوق عمران موقوفات، درآمد اشخاص از خمس و زکات، موقوفات عام، موسسات خیریه و سازمان مردم نهاد، مجامع حرفه‌ای، انجمن‌ها و هیات‌های مذهبی اقلیت دینی، فعالیت های انتشاراتی، مطبوعاتی، قرانی، فرهنگی و هنری |
| معافیت مالیاتی صادرات | 100 درصد درآمد حاصل از صادرات خدمات و کالاهای غیر نفتی و محصولات بخش کشاورزی و 20 درصد از درآمد حاصل از صادرات مواد خام مشمول مالیات با نرخ صفر می‌گردد. |
| حمایت از صنایع دستی | درآمد کارگاه های فرش دستباف و صنایع دستی و شرکتهای تعاونی و اتحادیه‌های تولیدی مربوطه از پرداخت مالیات معاف است طبق جدول معافیت‌های مالیاتی |
| حمایت از سرمایه‌گذاری بورس | معادل 10 درصد از مالیات بر درآمد حاصل از فروش کالاهایی که در بورس های کالایی پذیرفته شده و به فروش می‌رسد و 10 درصد از مالیات بر درآمد شرکت هایی که سهام آن‌ها برای معامله در بورس های داخلی یا خارجی پذیرفته می‌شود و پنج درصد از مالیات بر درآمد شرکت‌هایی که سهام آن ها برای معامله در بازار خارج از بورس داخلی یا خارجی پذیرفته می‌شود، بخشیده می‌شود.
شرکت هایی که حداقل بیست درصدسهام شناور آزاد داشته باشند معادل 2 برابر معافیت‌های فوق از بخشودگی مالیاتی برخوردار می‌شوند ( تا سقف 40 درصد مالیات بخشوده می‌شود) |
| حمایت از سرمایه گذاری اوراق بهادار بورس | تمامی درآمدهای صندوق سرمایه گذاری و تمامی درآمدهای حاصل از سرمایه گذاری در اوراق بهادار و درآمدهای حاصل از نقل و انتقال این اوراق یا درآمدهای حاصل از صدور و ابطال آن‌ها از پرداخت مالیات بردارمد و مالیات بر ارزش افزوده موضوع قانون مالیات‌بر ارزش افزوده معاف می‌باشد و از بابت نقل و انتقال آن‌ها و صدور و ابطال اوراق بهادار یاد شده مالیاتی مطالبه نخواهد شد. |
| معافیت فروش سهام بورس‌های خارجی | درصورتی که هر شخص حقیقی یا حقوقی مقیم ایران که سهام دار شرکت پذیرفته شده در بورس یا بازار خارج از بورس، سهام یا حق تقدم خود را دربورس ها یا بازارهای خارج از بورس خارجی بفروشد. از این بابت هیچ گونه مالیاتی‌در ایران دریافت نخواهد شد. |
| معافیت جهیزیه، مهریه و حق اختراع و اکتشاف | جهیزیه منقول و مهریه اعم از منقول و غیر منقول و جوایز علمی و بروس های تحصیلی و همچنین درآمدی‌که بابت حق اختراع یا حق اکتشاف عاید مخترعین و مکتشفین می‌گردد به طور کلی، از پرداخت مالیات معاف می‌باشد. |
| تسقیط بدهی | امکان تسقیط بدهی مالیاتی، اعم از اصل و جریمه از تاریخ ابلاغ‌مالیات قطعی، بدهی حداکثر به مدت سه سال طبق جدول معافیت‌های مالیاتی |
| بخشودگی جرائم | تمام یا قسمتی از جرائم مقرر در این قانون بنا به درخواست مودی با توجه به دلائل ابرازی مبنی بر خارج از اختیار بودن عدم انجام تکالیف مقرر و با در نظر گرفتن سوابق مالیاتی و خوش حسابی مؤدی به تشخیص و موافقت سازمان امور مالیاتی کشور قابل بخشوده شدن می‌باشد. |
| صادرات و برند سازی محصولات ایرانی | صادرات بیش از 20 درصد محصولات تولیدی دارای نشان ( برند ) معتبر با استفاده از ظرفیت موجود شرکت های تولیدی مستقر در شرکتهای صنعتی با همکاری شرکتهای خارجی، از زمان قرارداد معافیت نرخ صفر، در مناطق توسعه یافته به مدت 7 سال و در مناطق کمتر توسعه یافته به مدت 13 سال و پس از پایان این مدت معادل مدت‌های مذکور 50 درصد تخفیف نرخ مالیات به ترتیب 13 و 26 سال معافیت |
| جذب سرمایه گذاری خارجی | به ازای هر 5 درصد سرمایه گذاری خارجی 10 درصد به کلیه معافیت‌های موضوع ماده 132 و حداکثر تا 50 درصد اضافه می‌گردد |
| معافیت تاسیسات ایرانگردی و جهانگردی | تا سال 1400 معافیت 50 درصدمالیات درآمد ابزاری به استثنا درآمد حاصل از اعزام گردشگر به خارج از کشور کلیه تاسیسات ایرانگردی و جهانگردی که پروانه بهره‌برداری خود را تا سال 1394 اخذ نموده‌اند |
| جذب گردشگر خارجی | معافیت 100 درصدی درآمد ابزاری دفاتر گردشگری از محل جذب گردشگران خارجی و اعزام زائر به عربستان، عراق و سوریه |
| حمایت از شرکتهای تعاونی | صد در صد درآمد صندوق حمایت از توسعه بخش کشاورزی، شرکتهای تعاونی روستائی، عشایری، کشاورزی، صیادان، کارگری، کارمندی، دانشجویان و دانش آموزان و اتحادیه های آن ها از مالیات معاف است. |
| تامین هزینه‌های تحقیقاتی و پژوهشی شرکت های تولیدی | بخشودگی 10 درصدمالیات ابرازی واحدهای تولیدی، معادل هزینه تحقیقات در قالب قرارداد با دانشگاه‌ها طبق جدول معافیت‌های مالیاتی |
| معافیت درامدهای آموزش، ورزشی و نگهداری معلولان | درآمد حاصل از تعلیم و تربیت مدارس غیر انتفاعی، آموزشگاه های فنی و حرفه ای آزاد، دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی غیرانتفاعی و مهدکودک‌ها در مناطق کمتر توسعه یافته و روستاها و درآمد موسسات نگهداری معلولین ذهنی و حرکتی بابت نگهداری اشخاص مذکور که حسب مورد دارای پروانه فعالیت از مراجع ذیربط هستند، همچنین درآمد باشگاه‌ها و موسسات ورزشی حاصل از فعالیت‌های منحصرا ورزشی از پرداخت مالیات معاف است. |
البته موارد دیگری نیز هستند که شامل معافیت یا مزایا مالیاتی می‌شوند و می‌توانید با مراجعه به جدول کامل آن، قوانین آن ها را مشاهده کنید.
حال که مباحث اصلی را در مورد مالیات فراگرفتید، بهتر است زمان و نحوه پر کردن اظهارنامه مالیاتی را هم بدانید. همانطور که گفته شد، هر شرکت یا فرد مشمول مالیات، باید هر سال اظهارنامه مالیاتی را تکمیل کرده و به سازمان امور مالیاتی تحویل دهد.
چه زمانی باید اظهارنامه مالیاتی پر کرد؟
مالیات به صورت سالانه بررسی می‌شود. به همین علت اصطلاح سال مالیاتی مد نظر قرار می‌گیرد. برای اشخاص حقیقی، سال مالیاتی از ابتدای فروردین تا آخر اسفند است. از این رو درآمد افراد در این زمان باید محاسبه و مالیات آن‌ها مشخص شود.
البته سال مالیاتی برای اشخاص حقوقی، کمی متفاوت است. این افراد می‌توانند با توجه به سال زمان شروع و اوج فعالیت شرکت یا موسسه، سال کاری خود را تنظیم کنند. به عنوان مثال باشگاه های ورزشی که زمان های خاصی فعالیت دارند و در مسابقات شرکت می‌کنند، می‌توانند سال مالیاتی خود را بر این اساس مشخص کنند.
پس از پایان سال مالیاتی، تا 4 ماه اشخاص حقیقی و حقوقی فرصت دارند تا فرم اظهارنامه مالیاتی را پر کرده و به سازمان امور مالیاتی تسلیم کنند. از این رو برای افراد حقیقی، حداکثر تا پایان تیرماه سال بعد می‌توانند اظهارنامه خود را تسلیم کنند. این زمان برای اشخاص حقوقی بر اساس سال مالیاتی آن‌ها تعیین می‌شود و 4 ماه بعد از پایان سال باید اظهارنامه مالیاتی خود را تحویل دهند.
نحوه پر کردن اظهارنامه مالیاتی
چه جزو افرادی باشید که صاحب مشاغل با درآمد بالا هستید، چه یک فرد حقیقی که مشمول مالیات می‌شوید، باید در تکمیل اظهارنامه مالیاتی دقت کافی داشته باشید و از انجام آن شانه خالی نکنید؛ زیرا ضرر این کار برایتان بیشتر از پرداخت این هزینه طبق قوانین مالیاتی خواهد بود.
برای پر کردن اظهارنامه مالیاتی ابتدا باید به سامانه امور مالیاتی مراجعه کرده و فرم مربوطه را دانلود کنید. سپس بخش‌های زیر را تکمیل کنید.
- جدول مشخصات و اطلاعات هویتی: در این جدول مشخصات شرکت وارد می‌شود.
- محل مهر و امضاء اظهارنامه مالیاتی: نام دارندگان امضای مجاز شرکت مثل هیات مدیره , حسابدارشرکت و مدیرعامل و... نوشته می‌شود.
- این جدول توسط اداره امور مالیاتی پر می‌شود و نیازی نیست آن را کامل کنید.
- جدول مجوز تاسیس و بهره برداری: در این جدول مجوزهایی که شرکت برای فعالیت خود اخذ کرده، نوشته می‌شود، سایر مجوزها نیز ضمیمه اظهارنامه مالیاتی می‌شود.
- جدول وضعیت تغییرات سرمایه در طی دوره عملکرد: در این جدول میزان سرمایه اول دوره، سرمایه پایان دوره و سرمایه سالانه را ثبت می‌کنید.
- جدول اسامی مدیران و صاحبان امضا مجاز شرکت: در این قسمت نام مدیران و صاحبان امضای مجاز شرکت نوشته می‌شود. در صورتی که مدیران تغییر کرده باشند، در جدول بعدی نوشته می‌شود.
- فهرست دفاتر مأخوذه از اداره ثبت شرکتها: در این جدول تعداد دفاتر روزنامه چند جلد، که تهیه شده است، ثبت می‌کنیم.
- جدول محاسبه درآمد مشمول مالیات: در این جدول سود قبل از کسر مالیات مشخص می‌شود.
- سطر اضافه شود به شرح پیوست: در این قسمت، مواردی که باید به سود اضافه شود تا در محاسبه درآمد مشمول مالیات منظور گردد، مانند هزینه‌های غیر قابل قبول، تعدیلات سنواتی سود که مالیات آن قبلا پرداخت نشده است، مشخص می‌شود.
- سطر کسر می‌شود: در این بخش، مواردی که باید از سود ویژه کم شود (طبق جدول‌های شماره الف 1تا 3) مشخص می‌شود.
- سطر کسر می‌شود وجوه تبصره 5 ماده 105: مواردی را که از درآمد مشمول مالیات می‌توان کسر کرد (مثلا سه در هزار اتاق بازرگانی)، مشخص می‌شود.
- سطر درآمد مشمول مالیات: در این سطر تفاوت سود ویژه با مبالغ اضافه شده بالا مشخص می‌شود و مبالغ کسر شده سطور بالا از جمع این دو کم شده و نوشته می‌شود.
- جدول مالیات اظهار شده: در این قسمت، درآمد مشمول مالیات در 25 درصد در سطر مالیات متعلق ضرب می‌شود.
- سطر کسر می‌شود معافیت‌ها و بخشودگی‌های مالیات: معافیت‌ها و بخشودگی‌های مالیاتی جدول شماره الف 4، نوشته می‌شود.
- سطر مالیات قابل پرداخت: تفاوت مالیات متعلق با معافیت‌ها و بخشودگی‌های مالیاتی مشخص می‌شود.
- سطر مالیات پرداخت شده: مالیات‌هایی که قبلا توسط شرکت یا اشخاص ثالث بابت عملکرد شرکت پرداخت شده است.
- سطر مانده مالیات: تفاوت مالیات قابل پرداخت با مالیاتی که اشخاص ثالث و شرکت پرداخت کرده‌اند نگارش می‌شود.
- جدول مالیات پرداختی: دراین جدول سطر 16 (بالا) با ذکر سری و شماره قبض پرداخت مالیات و... مشخص می‌شود.
- جدول 1 تا 4: سطرهای 10 و 14 بر اساس این جدولها انتخاب می‌شود.
- جدول ترازنامه: در این قسمت، تمام اقلام ترازنامه مشخص می‌شود و اگر جزئیاتی وجود داشت، ضمیمه اظهارنامه مالیاتی می‌شود. مدیران شرکت باید برای تایید این ضمائم، آن‌ها را با مهر شرکت ممهور کنند.
- جدول حساب عملکرد سود و زیان: دراین بخش، تمام اطلاعات مربوط به جدول مشخص می‌شود و مدیران باید آن را امضا و مهر شرکت را برای تایید روی آن بزنند.
- جدول تصمیات مجمع عمومی در مورد سود و زیان: تصمیماتی که بابت سود و زیان شرکت گرفته شده است، نوشته می‌شود.
- جدول آخر مربوط به سوالات همراه اظهارنامه مالیاتی است که باید آن‌ها را پاسخ دهید.
حال که اظهارنامه مالیاتی را پر کردیم، چگونه می‌توان از میزان مالیات بر درآمد مطلع شد؟
نحوه استعلام میزان مالیات بر درآمد
برای این که اشخاص حقیقی بتوانند از میزان مالیات بر ارزش افزوده برای کسب و کار یا دارایی خود اطلاع پیدا کنند باید به سامانه عملیات الکترونیک مالیات بر ارزش افزوده مراجعه کنند.
در این صفحه می‌توان با وارد کردن اطلاعاتی مانند عنوان مودی، شماره اقتصادی جدید و کد ملی فرد، استعلام لازم را انجام داد. سامانه پس از استعلام و جستجوی اطلاعات کاربر، میزان مالیات و اطلاعات دارایی او را به نمایش می‌گذارد.
فرار مالیاتی و مجازات آن
افرادی هم هستند که به دلایل مختلف، فرار مالیاتی دارند و از پرداخت مالیات بر درآمد خود اجتناب می‌کنند.
در اصل هرگونه تلاش غیر قانونی بای عدم پرداخت مالیات، اطلاعات غیر صحیح در اظهارنامه مالیاتی و... فرار مالیاتی گفته می‌شود.
از طرفی، هر کاری که سبب شود، ماموران مالیاتی به اطلاعات در زمینه دارایی فرد یا شرکت، دسترسی کامل نداشته باشند نیز جرم محسوب می‌شود.
افرادی که جرم فرار مالیاتی یا عدم پرداخت آن را مرتکب می‌شوند، مشمول مجازات می‌شوند.
مجازات متخلفان مالیاتی
مجازاتی که برای شروع به جرم مالیاتی در نظر گرفته می‌شود، معمولا بین 3 ماه تا یک سال حبس تعزیری است. از این رو، شخصی که قصد ارتکاب این جرم را داشته باشد و شروع به اجرای آن کند، در صورتی که قبل از کشف جرم، طبق میل خود آن را ترک کند و اسناد و مدارک را اصلاح کند، تعقیب کیفری ندارد؛ اما بعد از کشف جرم محکوم خواهد شد.
به طور خلاصه ...
مالیات از گذشته تا کنون برای ایجاد رفاه و آسایش در جامعه توسط دولت جمع آوری می‌شد. با توجه به این که در سال چقدر درآمد داشته باشید، میزان مالیات نیز تعیین می‌شود. اظهارنامه مالیاتی هر ساله باید تکمیل شود و به سازمان امور مالیاتی کشور ارائه می‌گردد.
در صورتی که صاحبان مشاغل این اظهارنامه را تکمیل نکنند یا از پرداخت مالیات شانه خالی کنند، جریمه می‌شوند. داشتن اطلاعات کافی در مورد کسب و کار، اظهارنامه مالیاتی و تمامی قوانین موجود برای راه‌اندازی و رونق کسب و کار به شما کمک می‌کند تا درآمد خود را افزایش دهید.
امروزه در فضای اینترنت می‌توان زمینه را برای پیشرفت کسب و کار فراهم کرد. سایت کارلیب نه تنها به شما کمک می‌کند تا کسب و کار خود را گسترش دهید یا در شغل‌های مورد نظرتان استخدام شوید، بلکه اطلاعات کامل و پرباری را می‌توانید از وبلاگ کارلیب به دست آورید و آن‌ها را در بهبود درآمد خود به کار گیرید.
دمتون گرم
مطلب خوبی بود
afarin matlab khobi bood
خیلی ممنون از توضیحاتون خوبتون
شما پیج اینستا هم دارین؟
قیمت مشاورتون چقدره؟
سایتتون محشرههههه
من یکی از کاربران دائمی سایت شما هستم
چطوری می تونم باهاتون ارتباط بر قرار کنم
مطلبتون بسیار مفید بود
خیلی خوشحالم که هستین