okr چیست؟ چه نقشی در دستیابی به اهداف سازمانی دارد؟

اهداف و نتایج کلیدی «OKR» یک چارچوب محبوب برای مدیریت هدف است که به شرکت‌ها کمک می‌کند استراتژی مورد نظر خود را به کار بگیرند. شاید بپرسید که استفاده از «OKR» چه فایده‌ای دارد؟!
در واقع از میان مزایای این چارچوب می‌توان به تمرکز بهتر، شفافیت بالاتر و توازن و هم‌سویی بیشتر اشاره کرد، اما «OKR» چگونه سبب می‌شود این موارد شکل بگیرند؟ برای دریافت پاسخ این سوال و مطالعه نکات جذاب درباره «OKR» و نقش آن در سازمان‌ها، تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

OKR چیست؟

در حقیقت «OKR» یا اهداف و نتایج کلیدی یک استراتژی مدیریتی محبوب برای هدف‌گذاری در سازمان‌ها است. هدف «OKR»ها این است که شرکت، تیم و اهداف شخصی را به یکدیگر ارتباط دهند تا نتایج قابل سنجشی حاصل شود. معمولا «OKR»ها در یک نرم افزار تخصصی اهداف و نتایج کلیدی به کار گرفته می‌شوند.

این چارچوب سبب می‌شود تا اطمینان حاصل کنید که تمامی افراد سازمان، نسبت به آنچه از آن‌ها انتظار می‌رود آگاهی دارند. اهداف و نتایج کلیدی حالت عمومی دارند تا در نتیجۀ آن تمامی افراد بتوانند به سوی یک هدف مشترک حرکت کنند و بدانند که دیگران نیز بر روی چه چیز کار می‌کنند.

همچنین این چارچوب دارای تعدادی قوانین است که به کارمندان کمک می‌کند نتیجۀ کاری که انجام می‌دهند را اولویت‌بندی کنند، با آن هم‌سو شوند، بر روی آن تمرکز کنند و آن را مورد ارزیابی قرار دهند. حال که تا حدی با «OKR» یا اهداف و نتایج کلیدی آشنا شدید، خوب است تا نگاهی به تاریخچه آن بیندازیم.

پیشینه تاریخی OKR

«OKR» دارای پیشینه‌ای طولانی است که با دنبال کردن آن به سال 1954 می‌رسیم. در این سال، "پیتر دراکر" به ابداع «MBO» یا مدیریت از طریق اهداف دست‌زد. در سال 1968، "اندی گروو" به صورت مشارکتی به تاسیس اینتل پرداخت و در زمانی که مدیریت اینتل را برعهده داشت از «MBO» در مدل «OKR» که ما امروزه از آن بهره می‌بریم، استفاده کرد. اما ماجرا به اینجا ختم نمی‌شود!

در سال 1974، "جان دوئر" به اینتل پیوست و در زمان حضور خود در آنجا به یادگیری «OKR» پرداخت. وی سپس به «Kleiner Perkins Caufield & Byers» که یکی از اولین سرمایه‌گذاران «Google» بود پیوست. دوئر پس از پیوستن به این مجموعه، به مشاور «Google» در روزهای ابتدایی آن تبدیل شد.
او «OKR» را به موسسان «Google» یعنی "لری پیج" و "سرجی برین" معرفی کرد و آن‌ها نیز «OKR» را در «Google» به کار گرفتند. امروزه همچنان «OKR» در گوگل مورد استفاده قرار می‌گیرد. حال با دانستن پیشینه «OKR» به سراغ بخش‌های تشکیل‌دهندۀ آن خواهیم رفت.

ساختار OKR 

اهداف و نتایج کلیدی یا «OKR» که مخفف عبارت Objectives and Key Results است از چند بخش تشکیل شده. در واقع بخش اول مربوط به هدف است. این بخش نشانگر هدف یا اهدافی است که باید به آن‌ها دست یافت. همچنین در «OKR» می‌توان تا پنج نتیجه کلیدی را در نظر گرفت که این نتایج نشانگر این هستند که تا چه حد در جهت هدف مورد نظر پیشرفت کرده‌ایم.
علاوه‌بر این، هر «OKR» می‌تواند شامل مقدماتی نیز باشد. این مقدمات نشانگر این هستند که برای پیشرفت بر اساس نتایج کلیدی باید چه کارهایی را انجام دهیم و چه مقدماتی را در نظر بگیریم.

الف: هدف

این بخش شامل توضیحی از هدف مشخصی است که باید در آینده به آن دست یافت. در حقیقت هدف، یک مسیر مشخص را برای شما تعیین می‌کند و سبب ایجاد انگیزه در سازمان می‌شود. در واقع می‌توان به هدف همچون یک مقصد بر روی نقشۀ راهنما نگاه کرد. برای مثال هدف یک سازمان می‌تواند «ایجاد درآمد بیشتر نسبت به سال گذشته» یا «ایجاد محبوب‌ترین اپلیکیشن جدید آیفون» باشد.

ب: نتیجه کلیدی

نتیجه کلیدی یک معیار است که دارای ارزش اولیه و ارزش هدف است و در حقیقت به سنجش میزان پیشرفتی که در جهت دستیابی به هدف وجود داشته است می‌پردازد.
در واقع نتیجه یا نتایج کلیدی همچون تابلوی راهنما هستند که به شما نشان می‌دهند چقدر به هدف خود نزدیک شده‌اید. برای مثال نتایج کلیدی یک سازمان می‌تواند شامل «کسب ارزش بازار برابر با 150 میلیون دلار» یا «بستن 10 قرارداد با ارزش بیش از 100 هزار دلار» باشد.

ج: مقدمه

مقدمه شامل توضیحی از کاری است که باید برای تاثیر گذاشتن بر نتیجه کلیدی انجام دهید. اگر هدف را مقصد خود و نتیجه کلیدی را به عنوان فاصله تا این مقصد در نظر بگیرید، آنگاه مقدمه نشانگر این است که برای رسیدن به این مقصد باید چه کنید. (مثلا برای رسیدن به مقصد می‌توانید از ماشین، قایق و... استفاده کنید)

اکنون که با بخش‌های مختلف «OKR» آشنا شدید، به یکی از مهم‌ترین بخش‌های این مطلب یعنی مزایای استفاده از «OKR» و تاثیر آن بر سازمان خواهیم پرداخت.

مزایای "OKR" در سازمان‌ها

استفاده از «OKR» یا اهداف و نتایج کلیدی (Objectives and Key Results) دارای مزایای بسیاری برای یک سازمان است. این مزایا را می‌توان در بخش کسب و کار، همکاری کارکنان و... یک سازمان مشاهده کرد.

1. عملکرد بهتر؛ فروش بیشتر

مطالعۀ فعلی تفاوت بین گروهی از کارمندان که از «OKR» بهره می‌بردند و گروهی که از آن استفاده نمی‌کردند را نشان می‌دهد. در واقع افرادی که در سازمان از اهداف و نتایج خاص بهره می‌بردند، در کسب و کار خود موفق‌تر بودند، عملکرد بهتری داشتند و فروش آن‌ها نیز بالاتر بود. در واقع از سازمانی که به صورت فعال از «OKR» استفاده نکرده بودند درخواست شد تا در آینده، برای موفقیت بیشتر از این چارچوب استفاده کنند. این روش کاربردی برای افزایش بازدهی کارمندان بسیار موثر خواهد بود.

2. هم‌محوری استراتژیک

«OKR» به مدیران و کارمندان یک سازمان کمک می‌کند تا همکاری و توازن را در کار خود رعایت کنند تا در نهایت اطمینان حاصل شود که همۀ افراد موجود در سازمان در یک جهت یکسان حرکت می‌کنند.

3. اجرای دقیق و متمرکز امور

چارچوب اهداف و نتایج کلیدی، به سازمان‌ها کمک می‌کند تا آنچه بیشترین تاثیر را بر روی کسب و کار دارد اولویت‌بندی کنند. این اولویت‌بندی سبب می‌شود تا سازمان‌ها تنها بر روی آنچه بیشترین اهمیت را دارد تمرکز کنند.

4. همکاری و تعامل کارکنان

افراد به هنگامی که یک هدف مشترک داشته باشند، بهتر با هم همکاری کرده و نتایج قابل توجهی را کسب می‌کنند. در واقع «OKR» سبب می‌شود تا ارتباط و اجرای استراتژی به نحوی صورت بگیرد که برای همه قابل درک باشد.

5. صرفه جویی در زمان و منابع

سادگی «OKR» سبب می‌شود تا فرآیند هدف‌گذاری با سرعت و سهولت بیشتری صورت بگیرد. این موضوع زمان و منابع مورد نیاز برای هدف‌گذاری را به طرز چشمگیری کاهش می‌دهد.

6. درک بهتر اهداف و اولویت‌های سازمانی

شفافیت و سادگی سبب می‌شود تا تیم مورد نظر، اهداف و اولویت‌های سازمان را بهتر درک کنند. همچنین این موضوع سبب می‌شود تا هر فرد بداند که خود چه چیز برای ارائه دارد.

حالا که با مزایای استفاده از «OKR» و نقش آن در سازمان آشنا شدید، حتما مایلید تا بدانید چگونه می‌توان برای انجام آن آمادگی یافت و آن را بکار گرفت. در ادامه خواهید آموخت که در اهداف سازمانی خود به موفقیت دست یابید.

نحوه تنظیم اهداف و نتایج کلیدی برای کسب موفقیت 

برای اینکه بتوانید در اهداف سازمانی خود به موفقیت دست یابید، باید توجه داشته باشید که نتایج مناسبی را در نظر بگیرید. در زمان تنظیم اهداف و نتایج کلیدی (Objectives and Key Results)، نتایج شما باید قابل سنجش باشند. شما باید بتوانید در انتهای کار به سادگی بسنجید که آیا به نتیجه دلخواه رسیده‌اید یا خیر.

در حقیقت نتایج کلیدی همچون تابلوهای راهنما هستند. این نتایج به شما نشان می‌دهند که در مسیر درست پیش می‌روید یا خیر. همچنین این نتایج نمایانگر این هستند که موفق شده‌اید چه میزان از مسیر را طی کنید. اما برای اینکه بتوانید در اهداف خود موفق شوید باید چند مورد را به یاد داشته باشید.

الف: برای دستیابی به نتایج کلیدی، تاریخ تعیین کنید؛

از آنجایی که نتایج کلیدی، پیشرفت شما را نشان می‌دهند خوب است تا برای هر کدام تاریخی معین در نظر بگیرید. همچنین می‌توانید این نتایج را عدد‌گذاری کنید.

ب: برای هر هدف، سه نتیجه کلیدی تعیین کنید؛

بر اساس توصیۀ گوگل، برای هر یک از اهداف خود سه نتیجۀ کلیدی تعیین کنید. البته برخی از متخصصان دیگر عقیده دارند، می‌توانید تعداد نتایج را تا پنج مورد نیز افزایش دهید. برای انجام این کار اندازۀ تیم خود، پیچیدگی سیستم «OKR» سازمان خود و حوزۀ هدف خود را در نظر بگیرید. نیازی نیست که برای ایجاد چالش نتایج کلیدی بیشتری در نظر بگیرید. به یاد داشته باشید که سادگی و قابل فهم بودن نتایج ضروری‌تر از تعداد آن‌ها است.

به یاد داشته باشید که نتایج کلیدی باید در نهایت شما را به هدف برسانند. اگر نتایج کلیدی حدود 40 تا 50 درصد از اهداف شما را پوشش دهند، متوجه خواهید شد که نتایج کافی نیستند. توجه داشته باشید که نتایج کلیدی برای این طراحی شده‌اند که به هدف شما کمک کنند و در غیر اینصورت فایده‌ای نخواهند داشت.

ج: نتایجی سخت و چالش برانگیز در نظر بگیرید؛

نتایج کلیدی نیز همچون اهداف باید کمی دشوار و چالش برانگیز باشند. اگر نتایج بیش از حد ساده باشند، تاثیر چندانی بر روی پیشرفت کلی «OKR» نخواهند داشت.
اینکه بتوان به 70 تا 80 درصد از نتایج کلیدی دست یافت، نشانگر این است که نتایج تاثیر بالایی داشته‌اند. در مقابل اگر بدون هیچ مشکلی به 100 درصد نتایج کلیدی دست یابید، نشان از این است که احتمالا نتایج خیلی ساده بوده‌اند.

به یاد داشته باشید که نتایج کلیدی باید فشار لازم را برای پیشرفت تیم شما مهیا کنند. این نتایج باید سبب شوند تا کارمندان، توانایی و خلاقیت خود را به کار بگیرند.

نحوه استفاده از  OKR در سازمان

پیش از اینکه استفاده از «OKR» را آغاز کنید، مهم است که درک واضحی از چالشی که مایل به حل و فصل آن هستید داشته باشید. به بیان بهتر، باید ابتدا هدفی را که امیدوار هستید با استفاده از «OKR» به آن دست یابید، تعیین کنید.

1. تعیین مسئول یا نماینده اجرای OKR

برای استفادۀ موفق از «OKR» در یک سازمان و مدیریت موفق آن، یک شخص خاص باید مسئولیت آن را برعهده بگیرد.
این فرد معمولا نماینده نام دارد. نقش این نماینده این است که اطمینان یابد که همۀ افرادی که از «OKR» استفاده می‌کنند، در رابطه با آن آموزش دیده‌اند و در این زمینه به صورت مستمر به آن‌ها کمک کند. «OKR» یک چارچوب است،  اما در عین حال یک فرآیند یادگیری نیز به حساب می‌آید.

3. بازبینی و تحلیل استراتژی فعلی سازمان 

در واقع «OKR»های یک سازمان نمایانگر استراتژی آن هستند. این موارد شامل سه یا چهار هدفی هستند که سازمان شما تصمیم دارد به طور حتمی در 12 ماه آتی به آن‌ها دست یابد. بسیاری از سازمان‌ها به صورت سالیانه استراتژی خود را بازبینی می‌کنند و این موضوع سبب ایجاد زمان‌بندی در «OKR» سازمان‌ها می‌شود.
زمانی که برای دستاوردهای یک سال آتی خود تصمیم می‌گیرید، مهم است که همۀ افراد موجود در سازمان بتوانند نظرات خود را در این زمینه ارائه دهند.

پیشنهاد می‌کنیم که برای این کار یک کارگاه «OKR» تنظیم کنید. در این کارگاه تمام شرکای اصلی که مسئولیت استراتژی سازمان را برعهده دارند، گرد هم آورید. از این افراد در مورد اینکه فکر می‌کنند اولویت‌ها باید به چه شکل باشند سوال کنید و نظرات آنان در این زمینه را گردآوری کنید.

4. تحلیل داده‌های جمع‌‌‌آوری‌شده در بازبینی استراتژی 

پس از این مرحله می‌توانید، این داده‌های جمع‌‌‌آوری‌شده را با توجه به استراتژی فعلی سازمان مورد بحث قرار دهید و آن‌ها را به سه تا پنج «OKR» مجزا تقسیم کنید.

در واقع هدف از این کار این است که همگی در مورد هدفی که سازمان باید تا آغاز سال آینده به آن دست یابد، به توافق برسید. همچنین اگر سازمان، تیم یا اهداف شما تغییر کردند نیازی به سخت‌گیری نیست و می‌توانید به موازات این موارد، «OKR»های خود را نیز تغییر دهید.

5. برنامه‌ریزی برای اجرای یک دوره OKR در سازمان

برای اینکه بتوانید برای اجرای یک دورۀ «OKR» در سازمان خود برنامه‌ریزی کنید باید چند نکته را در نظر داشته باشید. شما باید برای انجام این کار ابتدا تیم خود را دعوت کنید و از آن‌ها بخواهید تا به هنگام حضور در این جلسه در مورد اهداف و نتایجی که سازمان باید بر روی آن‌ها تمرکز داشته باشد، مطلع باشند. شما در این جلسه به اقلامی همچون تخته، ماژیک، برگۀ چسبدار و یک نمونۀ پی دی اف از «OKR» نیاز خواهید داشت.

برای اجرای یک دورۀ «OKR» باید سه جلسه را به همراه تیم خود تنظیم کنید. در بخش اول که 120 دقیقه است باید اهداف و نتایج کلیدی را تعیین کنید، در بخش دوم که 30 دقیقه خواهد بود به سنجش اهداف و نتایج کلیدی بپردازید و در جلسۀ آخر که 60 دقیقه است به مرور «OKR» بپردازید. قبل از اینکه اولین جلسه را برگزار کنید، حتما ساختار «OKR» را برای تیم خود توضیح دهید تا با مفاهیم آن آشنایی پیدا کنند.

دستیابی به موفقیت سازمانی با اجرای OKR

باید گفت که اهداف و نتایج کلیدی (Objectives and Key Results) به شما کمک می‌کنند که سازمانی موفق داشته باشید و یا در سازمانی که با آن همکاری دارید به شیوه‌ای موثرتر عمل کنید. شما می‌توانید تنها با اختصاص چند ساعت به تنظیم «OKR» سازمان خود بپردازید و از طریق آن به نتایج مثبت و چشمگیری دست یابید.

شما می‌توانید برای یافتن شغل‌های مورد علاقۀ خود در سازمان‌‌های گوناگون از طریق سامانه‌ کارلیب اقدام کنید. ما شما را در یافتن سازمان مورد نظرتان یاری خواهیم کرد.
برای این کار تنها کافیست به وب‌سایت کارلیب مراجعه کنید و به مشاهدۀ آخرین آگهی‌های استخدامی بپردازید. همچنین می‌توانید برای افزایش آگاهی خود در زمینه مدیریت و توسعه فردی از وبلاگ آموزشی کارلیب استفاده کنید.