آیا تاکنون تایپیست‌های حرفه‌ای را دیده‌اید که هم‌زمان می‌توانند متن اصلی را از روی صفحه بخوانند، تایپ کنند و با همکارشان صحبت کنند؟ اگر از آن‌ها بپرسید که آیا از ابتدا این‌گونه بوده‌اند یا نه، مطمئن باشید که پاسخ منفی می‌شنوید. اغلب تایپیست‌ها در ابتدا حتی جای حروف را بلد نبودند. اما باگذشت زمان و تمرین بیشتر، موفق شدند خودشان را به یک تایپیست حرفه‌ای تبدیل کنند.
اجازه بدهید یک مثال دیگر برایتان بزنیم. اگر گواهینامه داشته باشید، این مثال برایتان بسیار ملموس خواهد بود. هنگامی که برای اولین بار می‌خواستید بدون کمک مربی پشت فرمان بنشینید چه حسی داشتید؟ می‌توانستید با یک دست فرمان را نگه دارید و هم‌زمان تلفن صحبت کنید؟
"البته هیچ وقت نباید حین رانندگی تلفن صحبت کنیم!" قطعا روزهای اول رانندگی همه ما آماتور بودیم، با احتیاط رانندگی می‌کردیم، دستمان را از روی فرمان برنمی‌داشتیم و با کوچک‌ترین محرک ترمز می‌کردیم. اما اکنون اغلب راننده‌ها می‌توانند هم‌زمان با سرعت زیادی در اتوبان ویراژ دهند، چیزی بخورند، موبایلشان را چک کنند و به موسیقی گوش دهند. این همان فرآیندی است که به آن «منحنی یادگیری» می‌گوییم و قرار است در ادامه این مقاله درباره آن صحبت کنیم.
منحنی یادگیری چیست؟
منحنی یادگیری درواقع نموداری است که رابطه میان تلاش‌های ما برای یادگیری یک کار خاص با عملکردی که از خود در انجام آن کار نشان می‌دهیم به نمایش می‌گذارد. مبدع اين فرآيند و اصطلاح «هرمان ابينگهاوس» بود.
كمی بيشتر درباره هرمان ابينگهاوس
«هرمان ابینگ‌هاوس» روانشناس آلمانی به‌عنوان پیشرو مطالعات تجربی حافظه شناخته می‌شود، همچنین منحنی فراموشی و وقفه در یادگیری ابداعی وی از شهرت بسیاری برخوردار است. او اولین فردی است که منحنی آموزش را توصیف کرد.
در سال 1885، نتایج ابينگهاوس به طور گسترده‌ای به‌عنوان نظریه کلی دربارۀ چگونگی یادگیری و نگهداری اطلاعات پذیرفته شد. با نمایش نتایج به‌صورت نمودار، او فرمولی برای مدت‌زمان نگهداری اطلاعات در ذهنمان ایجاد کرد. برخی افراد ممکن است بهتر از دیگران به خاطر بیاورند، اما روند کلی مدت‌زمان نگهداری اطلاعات برای همه یکسان است. منحنی يادگيری به شكل زير است:
او در سال ۱۸۸۵ گزارش دوران‌ساز خود را انتشار داد. این اولین نوشته او غیر از رساله دکترى بود. علاوه‌بر مطالبى که گفته شد، این کتاب شامل تحقیق درباره تأثیر کمیت مطالب در یادگیری، اندازه‌گیری یادآورى به‌عنوان تابعى از مقادیر مختلف تکرار، سنجش فراموشى به‌عنوان تابعى از زمان بود.
این پژوهش الگویی روشن و دقیق و تبیینى جالب از مطالب علمى است. این کارى دوران‌ساز بود، نه تنها از جهت گستردگى و سبک عالی، بلکه به دلیل اینکه بلافاصله توسط روانشناسان آزمایشگاهى به‌عنوان گذشتن از مرز "فرآیندهاى عالى ذهن" محسوب شد.
در شروع این انتظار نمی‌رفت که اصطلاح منحنی یادگیری یا «Learning Curve» تا این حد فراگیر شود و حوزه‌های مختلف آن را به‌کار بگیرند. اما این اصطلاح به سرعت جای خود را در میان روانشناسان رفتارگرا، کارشناسان آموزش، و همچنین متخصصان طراحی محصول، مدیران تولید کارخانه‌ها و حتی متخصصان هوش مصنوعی باز کرد و به صورت گسترده و عملی مورد استفاده قرار گرفت.
انواع منحنی یادگیری
1. منحنی كاهشی:
این نوع منحنی (شکل زیر) نشان می‌دهد که در ابتدای کار، میزان بهبود عملکرد به ازای هر بار تلاش زیاد است. اما هرچه‌قدر که تعداد تلاش‌ها بیشتر می‌شود، این میزان بهبود (به ازای هر تلاش) کاهش پیدا می‌کند. کاهش بازده با افزایش تلاش، نشان می‌دهد که فرد انگیزه‌اش را از دست‌داده یا دچار خستگی شده یا به حد نهایی توان خود رسیده است.
2. منحنی افزایشی:
برعکس حالت قبل است و نشان می‌دهد که در ابتدای کار، میزان بهبود عملکرد به ازای هر بار تلاش کم است. یعنی یادگیری این کار سخت است و به آرامی شروع می‌شود. اما با افزایش تعداد تلاش‌ها، میزان بهبود عملکرد هم بیشتر می‌شود و به مرور زمان به حداکثر میزان مهارت و بهترین سطح عملکرد می‌رسد.
3. منحنی «s»:
این نوع منحنی یادگیری که به خاطر شکلش در برخی منابع با عنوان «منحنی S» معرفی شده در نیمۀ اولش مثل یک منحنی با بازده افزایشی است و در نیمۀ دومش مثل یک منحنی با بازده کاهشی. یعنی سرعت یادگیری و بهبود عملکرد فرد در ابتدای کار پایین است اما به تدریج افزایش پیدا می‌کند تا به یک حد ثابت برسد.
4. منحنی تركيبی:
اين منحنی تركيبی از سه منحنی قبلی است و به شكل زير نمايش داده می‌شود. در بخش ابتدایی منحنی، سرعت یادگیری پایین است. در بخش دوم، سرعت کمی بیشتر می‌شود و مهارت فرد بالا می‌رود. در بخش سوم، نمودار به حالت افقی نزدیک می‌شود و سطح عملکرد تقریبا ثابت می‌ماند. در این مرحله، فرد حس می‌کند که کار را یاد گرفته و دیگر جای پیشرفت ندارد.
در بخش چهارم، فرد با ادامۀ کارش می‌فهمد که هنوز جای بهبود دارد و دوباره شروع به یادگیری می‌کند. او در این مرحله به سطح عملکرد بسیار خوبی می‌رسد. در بخش پنجم و آخر، فرد به حدی از بازدهی رسیده که انجام این کار برایش به حافظۀ ماهیچه‌ای تبدیل شده و به شکلی تقریبا خودکار اتفاق می‌افتد. این، بالاترین حد یادگیری یک کار است. اكنون كه با مفهوم و انوع منحنی يادگيری آشنا شديم، در ادامه اين مقاله به بررسی كاربردهای گوناگون اين اصطلاح می‌پردازيم.
کاربردهای منحنی يادگيری
1. آموزش؛
منحنی یادگیری می‌گوید که در طول یک بازه زمانی مشخص، بهره‌وری بیشتر می‌شود؛ یعنی با کم شدن آموزش، بهره‌وری افزایش می‌یابد. پس اگر نرخ بهره‌وری شما ۲۰ درصد باشد، نرخ یادگیری شما ۸۰ درصد است.
فرض کنید فردی مطلبی را کامل یاد گرفته است بعد از گذشت یک شبانه‌روز حدود ۲۰ الی ۳۰ درصد مطالب از حافظه‌اش پاک می‌شود و اگر او تلاشی برای نگهداری مطالب در ذهن خود انجام ندهد و دوباره آن‌ها را نخواند درنهایت درصد کمی از مطالب رد ذهن او می‌ماند.
اینجا متوجه می‌شویم مرور مطالب برای نگهداری مطالب در ذهن بسیار مهم است و به یادگیری آسان شما منجر می‌شود. در واقع مرور مطالب به صورت منظم و در طول زمان به شما كمک می‌كند تا آن را به خوبی ياد بگيريد.
2. تجارت؛
یکی دیگر از فواید منحنی یادگیری در کسب‌وکار، استفاده از آن در تجارت است. خیلی از افراد از این منحنی برای پیدا کردن سهام پرسود و کم ریسک بازار استفاده می‌کنند. شما نيز می‌توانید با استفاده از آمارهای موجود به دست آمده از منحنی یادگیری، ریسک سرمایه‌گذاری‌های کم سود و کم بازده را از خود دور کنید.
3. تصميمات مديريتی و سازمانی؛
هر کارخانه‌دار و کارآفرینی دوست دارد که با هزینه کم محصولی تولید کند که هم برای مشتری مفید باشد و هم هزینه کمی برای تولید آن لازم باشد. مدل ریاضی کشف ارتباط زمان کار کارگر و هزینه‌های متناسب با آن و حجم تولید با استفاده از نظريه منحنی يادگيری صورت می‌گيرد. اكنون به بررسی بيشتر منحنی يادگيری در مديريت می‌پردازيم.
منحنی یادگیری در مدیریت
در نظریه منحنی یادگیری مواردی مانند ارتباط بین حجم تولید و متغیرهای رفتاری، مالی و فنی بررسی می‌شود. تمامی این ارتباطات دارای پیچیدگی هستند و هر مدل ریاضی که آن‌ها را بررسی می‌کند تقریبی است. یک حسابدار باید آشنایی کامل با نظریه منحنی یادگیری و محدودیت‌های آن داشته باشد و بتواند به عنوان وسیله‌ای برای مقاصد مدیریتی از آن استفاده کند.
این اثر در یادگیری برای اولین بار توسط مهندس پرواز تی.پی. رایت «T. P. Wright» در سال ۱۹۳۶ و زمانی که هنگام تولید قطعات، هواپیما را مطالعه می‌کرد، مطرح شد. او به این نتیجه رسید که وقتی کارگران تجربۀ بیشتری کسب می‌کردند، می‌توانستند قطعات را سریع‌تر تولید کنند.
همینطور که تجربۀ کارگران افزایش پیدا می‌کرد، زمان انجام کارها مدام کاهش پیدا می‌کرد. با این حال، زمان صرفه‌جویی شده در نقطۀ خاصی متوقف می‌شد. این نشان می‌داد که یادگیری تکمیل شده است.
با پیشرفت فناوری، یادگیری اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. یادگیری در طول زمان هزینه‌ها را کم می‌کند و درنهایت یادگیری سبب می‌شود به یک سری مزایای مطلق دست پیدا کنید.
وقتی شما برای یک فرد یک وظیفه‌ای در نظر بگیرید و او این وظیفه را در یک مدت‌زمان مشخص چندین بار تکرار کند، متوجه خواهید شد هربار این وظیفه را بهتر انجام می‌دهد و زمان و انرژی کمتری برای آن خرج می‌کند.
اگر این داده‌ها را در یک نمودار ببریم، می‌توانیم هزینه و تلاشی را که برای یاددادن این وظیفه به فرد شده است و نتیجه کاری که در هربار اجرای آن فرد به‌دست می‌آورد باهم مقایسه کنیم. به این منحنی، منحنی یادگیری می‌گویند.
موقعيت‌های به كار گیری منحنی يادگيری
- قیمت‌گذاری محصولات بر اساس تخمین هزینه‌های آتی
- برنامه‌های محیط کاری بر اساس نیازهای آتی:
یک برنامه‌ریزی درست و خوب نیاز اساسی هر شرکت و سازمانی است. با یک برنامه‌ریزی خوب شانس رسیدن به اهدافتان هم بیشتر می‌شود.
منحنی یادگیری برروی حجم کاری افراد و پروژه‌های آن‌ها مؤثر است و درنتیجه در زمان تحویل آن‌ها اثر دارد. پس با استناد به منحنی یادگیری می‌توان برنامه‌ریزی دقیق‌تری هم انجام داد. - تخمین نیازهای پروژه:
منحنی آموزش برای تخمین نیازها نیز استفاده می‌شود. با تخمین هزینه‌ها می‌توانید درآمد خود را تخمین بزنید و چالش‌ها و نیازهای پیش‌روی خود را پیش‌بینی کنید. - تخمين هزينه‌های پروژه:
منحنی یادگیری یکی ازفن‌های تخمین هزینه‌ها است. از طریق منحنی یادگیری می‌توانید متوجه شوید که چه هزینه‌هایی در آینده کم خواهد شد و درنتیجه می‌توانید برنامه جدیدی را به سیستم خود اضافه کنید. - راه‌اندازی ساختار انگیزشی:
گاهی اوقات، اعضای تیم وقتی می‌بینند بازدهی‌شان بعد از یک دوره رشد بالا، ناگهان متوقف می‌شود یا کاهش می‌یابد، احساس دلسردی می‌کنند. با استفاده از منحنی‌های یادگیری، می‌توانید قبل از اینکه این اتفاق بیفتد به آن‌ها هشدار دهید تا آمادگی رویارویی با آن را داشته باشند. - پیشرفت و بهبود در ابزارآلات و ماشین‌ها:
در یک محیط تولیدی، همینطور که کارکنان یاد می‌گیرند تا کارها‌یشان را سریع‌تر و با بازدهی بالاتر انجام دهند، پیشرفت‌های کیفی در زمینۀ طراحی و مهندسی محصولات نیز بهبود پیدا می‌کند.
افزايش بهره‌وری:
اين نمونه را می‌توانيد در اپليكيشن‌ها يا خدمات آنلاين مشاهده كنيد. معمولا در ابتدا نرم‌افزارها و خدمات مشكلات و باگ‌های بسيار زيادی دارند، اما با مرور زمان و با دريافت فيدبک‌های مختلف، مديران می‌توانند آپديت‌های جديدی را به بازار ارائه دهند.
عملکرد و اجرای بهتر و سرعت بالاتر كاركنان:
منحنی یادگیری می‌تواند برای اندازه‌گیری و سنجش تأثیربرنامه آموزشی نیز استفاده شود. اگر کارمندان بتوانند یک منحنی یادگیری راضی‌کننده را خلق کنند، پس یعنی برنامه‌های آموزشی موفق بوده‌اند.
مزایا و معایب مدل منحنی یادگیری
مدل منحنی یادگیری برای نظارت بر جنبه‌های مختلف عملکرد شرکت و شناسایی مناطق موردنیاز برای پیشرفت بسیار مفید است. این می‌تواند بسیاری از بینش‌های عالی را ارائه دهد، اما محدودیت‌هایی وجود دارد. در این بخش، برخی از مزایا و معایب کلیدی مدل منحنی یادگیری را بررسی می‌کنیم.
مزایای مدل منحنی یادگیری
استفاده از یک مدل منحنی یادگیری برای پیگیری پیشرفت جنبه‌های مختلف شرکت شما می‌تواند در انجام کاره‌ای زیر به شما کمک کند:
- برنامه‌ریزی و مدیریت استراتژیک برای بهبود بازده کارمندان یا حتی کل ادارات
- ایجاد انگیزه در کارمندان شرکت با ایجاد فرهنگ یادگیری مداوم و ردیابی پیشرفت
- شناسایی روندهایی که می‌توانند برای پیش‌بینی دقیق‌تر و تصمیمات بهتر تجاری استفاده شوند.
معایب مدل منحنی یادگیری
- پیشرفت یادگیری تحت تأثیر متغیرهای مختلفی از جمله زمان، تجربه قبلی، کیفیت آموزش و غیره است. در نتیجه، ردیابی تنها یکی از این متغیرها ممکن است داده‌های گمراه‌کننده‌ای برای شما ایجاد کند.
- کمی کردن و اندازه‌گیری برخی از عملکردها دشوار است. اگر هیچ کالای قابل تحویل خاصی مانند محصول یا فروش وجود نداشته باشد، تعریف یک واحد خروجی به‌منظور سنجش پیشرفت کار دشواری است.
نحوه استفاده از تئوری منحنی یادگیری برای بهبود عملکرد
از تئوری منحنی یادگیری که بیان می‌کند هرچه زمان بیشتری برای انجام کاری معادل با بازدهی کارآمدتر باشد می‌تواند برای بهبود عملکرد شرکت شما به‌عنوان یک کل و همچنین بخشی خاص و حتی کارمندان منفرد استفاده شود. در ادامه چند نكته مهم برای چگونگی استفاده و بهره‌گيری از منحنی يادگيری آورده‌ايم:
- اصطلاحات روشن و دقیق را تعیین کنید.
نظریه منحنی یادگیری فقط در صورتی کار می‌کند که داده‌های شما تعریف‌شده و سازگار باشد. - چند متغیر را هم‌زمان اندازه بگیرید.
برای داشتن کامل‌ترین تصویر از عملکرد شرکت، مدل منحنی یادگیری را در بیشتر زمینه‌ها اعمال کرده و نحوه مقایسه و تأثیرگذاری آن‌ها را ببینید. - داده‌های خود را دوباره بررسی کنید.
قبل از تصمیم‌گیری بر اساس نتایج، مطمئن شوید که از هیچ متغیری غافل نشده‌اید. این امر به‌ویژه اگر نتایج مطابق انتظار شما برای دیدن نباشد، صادق است. اگر غیرمنتظره باشد، ممکن است به این دلیل باشد که شما یک داده کلیدی را از دست داده‌ايد. - تصمیمات آگاهانه بگیرید.
اگر داده‌ها نشان می‌دهد که روند آموزشی فعلی شما بسیار مؤثر نیست، برخی اصلاحات را انجام دهید و دوباره اندازه بگیرید. ممکن است چند دور آزمون‌وخطا طول بکشد. - نظارت را ادامه دهید.
فقط در زمان تغییر یا مشکلات در شرکت خود نظریه منحنی یادگیری را اعمال نکنید. نظارت در طول فرآيند؛ به‌محض بروز مشکلات شما را آگاه می‌کند تا بتوانید رویکرد خود را به سرعت اصلاح کنید. - تنها به منحنی يادگيری اتكا نكنيد.
از آنجا که متغیرهای زیادی وجود دارد که می‌تواند بر عملکرد تأثیر بگذارد، بسيار اهميت دارد که شما از یک مدل منحنی یادگیری در ترکیب با سایر روش‌های ردیابی عملکرد شرکت برای تصویر کامل‌تر استفاده کنید.
منحنی یادگیری یک نمودار است که رابطۀ تعداد تلاش‌های یک فرد برای یادگیری یک کار خاص را با سطح عملکرد او در انجام آن کار نشان می‌دهد. ما می‌توانيم از منحنی یادگیری برای پیش‌بینی زمان مورد نیاز یک فرد یا گروه برای رسیدن به حداکثر مهارت ممکن یا حد قابل قبولی از مهارت در انجام کار، استفاده کنيم.
منحنی يادگيری در مديريت و فعاليت‌های سازمانی كاربرد گسترده‌ای دارد و در جهت بهينه‌سازی روند كار و سنجش عملكرد کارکنان می‌توان از آن بهره گرفت.
متشکرم
مطالب بی نظیر بود
قیمت مشاورتون چقدره؟
بیشتری بنویسین لطفا
بی نظیر هستید
خیلی خوشحالم که هستین
مرسی
ایولا
میتونیم توی سایت شما مطلب بنویسیم؟
چه مطلب خوبی
شما پیج اینستا هم دارین؟