وقتی صحبت از داوطلب و کارهای داوطلبی می‌شود، ناخودآگاه ذهن ما به سمت موسسات خیریه و برپایی مراسم‌های مذهبی می‌رود که معمولاً انگیزه اصلی افراد اجر معنوی و باورهای مذهبی بوده است. گرچه با توجه به تعاریف امروزی نمی‌توان به افرادی که در اجتماعات سنتی فعالیت رایگان داشتند، عنوان داوطلب را اطلاق کرد، اما به دلیل اینکه بسیاری از معیارهای فعالیت در اجتماعات سنتی با معیارهای امروزی کارهای داوطلبی همخوانی دارد، می‌توان آنها را داوطلب دانست.
حقیقتاً داوطلب و کارهای داوطلبی عناوینی هستند که در بازه جامعه مدنی می‌گنجند. جامعه مدنی یک فضای اجتماعی است که افراد علاقه‌مند به یک موضوع، به خاطر آزادی عملی که دارند، برای حل مشکلات خود تصمیم‌گیری می‌کنند، چنین جوامعی امروزه به انجمن‌ها معروف هستند. سازمانی نوپا که برای ادامه حیات خود نیاز به فعالیت اعضا دارد با هدف مرتفع ساختن نیازها و مسائل افراد جامعه، بدون اینکه کوچک‌ترین چشم‌داشت مالی داشته باشند.
شاید این مباحث کمی با ذهنیت ما از داوطلب بودن متفاوت باشد، اما پیشنهاد می‌کنیم با این مقاله از تیم کارلیب همراه باشید، زیرا قرار است با دیدگاه جدیدی از مفهوم داوطلب و کارهای داوطلبی آشنا شویم.
داوطلب کیست؟
داوطلب کسی است که در جهت رفع نیازها و مسائل و مشکلات جامعه در حوزه‌های مختلف، بدون هیچ‌گونه منفعت مالی، دست به فعالیت‌های عام‌المنفعه بزند. در واقع، داوطلب به سراغ علایق و عقاید خود می‌رود و برای رسیدن به هدفی که دارد تلاش می‌کند.
انواع داوطلبین
داوطلب‌ها به سه دسته کلی تقسیم بندی می‌شوند:
دسته اول- از نظر شکل انجام کارهای داوطلبی
دسته دوم- از نظر زمان انجام کارهای داوطلبی
دسته سوم- از نظر کیفیت انجام کارهای داوطلبی
در ادامه هر کدام را به تفصیل توضیح می‌دهیم.
1. داوطلب بر اساس شکل انجام کارهای داوطلبی
داوطلب منفرد
داوطلبی که خدماتی که مسئولیت انجام آنها را برعهده گرفته است به تنهایی به صورت انفرادي، بدون دخالت یا کمک دیگران انجام مي‌دهد.
داوطلب منفرد متخصص
داوطلبی که حیطه خدمات او بيشتر در فعالیت‌های تخصصی و بر اساس تجارب و توان فرد انجام می‌شود.
داوطلب منفرد غیر متخصص
داوطلبی که خدماتی که مسئولیت انجام آنها را برعهده گرفته است را به صورت کاملا آزاد انجام می‌دهد. قابل ذکر می‌باشد فعالیت در این نوع کار داوطلبانه بدون در نظر گرفتن تخصص می‌باشد. یعنی حتی یک فرد متخصص نیز بر اساس نوع نگرش و علاقه قلبی خود به انجام فعالیت‌هایی می پردازد که نیاز به هیچ‌گونه تخصصی ندارد و هدف او تنها پیشبرد اهداف و برنامه‌ها است.
داوطلب عضو گروه
داوطلبی که خدمات خود را در قالب گروه و با کمک دیگر افراد علاقه‌مند ارائه مي‌دهد.
داوطلب متخصص عضو گروه
داوطلبی که با تیم متخصص و در غالب گروه تخصصی خدمات خود را انجام می‌دهد، برای مثال کارگاه‌هایی که در زمینه آموزش برگزار می‌شوند.
داوطلب غیر متخصص عضو گروه
داوطلبی که بدون در نظر گرفتن تخصص خود، در حضور یک گروه به ارائه خدمات بر اساس نیازهای سازمانی مشغول است.
2. داوطلب بر اساس زمان انجام کارهای داوطلبی
داوطلب دائمي
داوطلبي كه به طور مداوم قسمتي از اوقات فراغت خود را به فعاليت در زمينه خدماتی که مشخص کرده و علاقه‌مند است، اختصاص مي‌دهد. اعلام میزان فعالیت، نامحدود، کاملاً اختیاری و بر اساس اعلام خود داوطلب است.
داوطلب غيردائمي
داوطلبي كه در هنگام برگزاری برنامه‌ها و در مواقع لزوم از مهارت‌ها و تجارب آنان استفاده مي‌شود و زمان مشخصي براي بهره گيري از آنان وجود ندارد.
3. داوطلب بر اساس کیفیت انجام کارهای داوطلبی
داوطلب مفيد
داوطلبی كه علاوه بر دارا بودن آگاهي و توانايي لازم براي انجام كارهايی که در قبال آنها مسئول است، وظايف خود را به نحو احسن انجام مي‌دهد
داوطلب غيرمفيد
داوطلبی كه حضور مفیدی برای جامعه و دیگر اعضای گروه داوطلب ندارد، یعنی براي پيشبرد مقصود شخصي و يا پيدا كردن مقام و موقعيت خاصي به گروه مي‌پيوندد. در برخی از موارد چنین افرادی نااميد و بدبين هستند كه با افكار مسموم خود باعث نااميدي و بدبيني در گروه داوطلبان يا اجتماع مي‌شوند.
کار داوطلبانه چیست؟
کارهای داوطلبانه، کارهایی است كه فرد داوطلب آن را با ميل و اختيار شخصی خود انجام مي‌دهد، نه به علت عوامل اجتماعي، اقتصادي و سياسي كه بر او تحميل شده باشد. هدف اصلی کارهای داوطلبانه، ارائه خدمات به مردم آسيب پذير و آسیب دیده جامعه است.
چنین فعالیت‌هایی تنها قسمتی از وقت آزاد داوطلب را می‌گیرند، فارغ از هرگونه اجبار، حتی شرح وظایف را خودِ فرد تنظیم می‌کند و در مدیریت سازمان متبوعش مشارکت دارد. در ضمن سعی می‌کند سطح دانسته‌های خود را پیرامون حیطه فعالیت‌هایش بالا ببرد تا بتواند با به کار گیری روش‌های ابتکاری، سرعت انجام امور را بیشتر کند.
کارهای داوطلبانه معمولا از سنین نوجوانی و جوانی شروع می‌شود تا زمانی که خود فرد تمایل به ادامه فعالیت داشته باشد، اما می‌توان گفت اوج آن بین 20 تا 26 سالگی است، زمانی که فرد هنوز درگیر زندگی روزمره و مسئولیت‌های آن نشده و تمایل به کسب تجربیات مختلف دارد.
با بالارفتن سن، شکل فعالیت‌ها تغییر می‌کند و اکثراً تنها به عنوان یک حامی در حوزه داوطلبی حضور خود را ادامه می‌دهند. ممکن است فعالیت‌های داوطلبانه را نیز دنبال کنند، اما وقت کمتری را به آن اختصاص می‌دهند.
دایره کارهای داوطلبانه بسیار گسترده است و حوزه‌های مختلفی را شامل می‌شود، از جمله مبارزه با فقر، مبارزه با اعتیاد، محیط زیست، حمایت از بیماری‌های خاص، توانمند سازی جوامع در موضوعات مختلف و... . بنابراین هر کس در حوزه‌ای که علاقه دارد به فعالیت می‌پردازد، و از مزایای انجام آن نیز بی‌نصیب نمی‌ماند.
مزایای انجام کارهای داوطلبانه
با توجه به آنچه در بالا نیز اشاره شد، درست است کسی که وارد حوزه فعالیت‌های داوطلبانه می‌شود، با هدف کسب امتیازات مادی نمی‌رود، اما سازمانی که برای آن فعالیت داوطلبانه انجام می‌دهد، وظایفی را بر عهده دارد تا فرد داوطلب نیز، بی‌نصیب نماند. به عبارت دیگر، مشارکت در چنین فعالیت‌هایی برای فرد داوطلب مزایایی را به همراه دارد، از جمله این که کار داوطلبانه:
- باعث می‌شود که شما، فرد نیازمندی را درک و برای حل مشکلاتش تلاش کنید.
- مهارت‌های جدیدی به شما می‌آموزد، زیرا قطعاً با افراد متخصص در زمینه‌های دیگر همکار می‌شود که می‌تواند فرصت یادگیری مهارت‌های جدید را برای شما فراهم کند.
- باعث می‌شود قسمتی از منافعی که جامعه به شما رسانده است، به جامعه برگردد.
- می‌تواند به شما در حل بعضی از مشکلات شخصی‌تان کمک کند.
- باعث می‌شود تا با افراد جدیدی آشنا شوید و با مردمان جدیدی ملاقات داشته باشید. علاوه بر آن کمک می‌کند تا موانع حاصل از سوء تفاهم‌ها و بی اطمینانی‌ها و ترس‌ها را بشکنید.
- تجربه ارتباطات جدید، می‌تواند به شما در پیدا کردن شغل و آینده‌تان کمک کند.
- کمک کردن شما سبب می‌شود الگویی شوید برای آنان که بیشتر دارند تا قسمتی از سهم خود را با آنها که کمتر دارند شریک شوند و این اوج همدلی بین انسانهاست.
شاید از خود بپرسید که در این دنیای وسیع، کمک ناچیز من چه تغییری می‌تواند ایجاد کند؟ یا اینکه هیچ فردی به تنهایی نمی‌تواند مشکلات این دنیا را حل کند، اما بهتر است بدانید همان کار شما، هر چند کوچک می‌تواند در یک گوشه این دنیا، فضایی شاد و سالم و ایمن برای مردمی که به کمک شما نیاز دارند ایجاد کند، این است که برای دنیا ارزش دارد. بنابراین افراد داوطلب نه از نظر مادی بلکه از نظر معنوی تأمین می‌شوند و سازمان مدنی یا انجمن‌ها نیز، هم به هدف خود می‌رسند و هم از مزایای حضور نیروهای داوطلب بهره می‌برند.
مزایای استفاده از نیروهای داوطلب در سازمان‌ها
از جمله مزایای استفاده از نیروهای داوطلب که می‌تواند دیدگاه بدبینانه برخی افراد را در این رابطه تغییر دهد، شامل:
- کمک گرفتن از داوطلبان صرفه‌جویی در هزینه‌ها و مخارج است. این مزیت بسیار واضح نیروی داوطلب، ممکن است به داد بسیاری از نهادهای محلی برسد، زیرا می‌توانند مقدار زیادی کار مفید را با کمک داوطلبان بدون هیچ هزینه‌ای انجام دهند. همانطور که می‌دانید استفاده از نيروهاي رسمي که نیازمند حقوق ثابت هستند، باعث افزايش هزينه‌ها مي‌شود. از طرفي داوطلبان انگيزه قوي‌تري براي اين نوع كارها دارند.
- داوطلبان مهارت لازم را خود به خود به گروه یا انجمن شما می‌آورند. افراد بسیاری در فعالیت‌های داوطلبانه شرکت می‌کنند که هر کدام ممکن است، دانش تخصصی راجع به برنامه‌نویسی کامپیوتری، تبلیغات، و یا حل اختلاف داشته باشند و انجمن شما به آنها نیاز پیدا کند. بنابراین نیازی نیست که شما افرادی را با این مهارت‌ها استخدام کنید تا مجبور به پرداخت حقوق ثابت شوید. داوطلبی که مهارت‌هایش را در موقع نیاز به نهاد شما ارائه می‌کند، یک مکمل عالی برای همکاران دائمی انجمن شما خواهد بود.
- داوطلبان انرژی و شور تازه نفس با خود به همراه می‌آورند که می‌تواند انگیزه زیادی به دیگر افراد حاضر در انجمن بدهد. طبیعی است که علاقه‌مندترین افراد هم بعد از مدتی، از کاری که هفته‌ای ۴۰ ساعت و یا بیشتر انجام می‌دهند، خسته شوند. در حالی که داوطلبان جدید می‌توانند با خود دیدگاهی جدید و شور و نشاطی تازه به محیط کار بیاورند. این می‌تواند به کارکنان کمک کند، نفسی تازه کنند و حتی در بعضی مواقع برنامه‌ها را در سمت و سویی نو و مفید پیش ببرند.
- داوطلبان نسبت به جامعه‌ای که تحت حمایت دارند، حس مالکیت پیدا می‌کنند که این خود دلیل و انگیزه‌ای برای محکم‌تر قدم برداشتن در جهت خواسته و اهداف است.
با وجود تمام این مزایا، سوال اینجاست که آیا با اختیاری بودن چنین فعالیت‌هایی، ضرورتی بر انجام آنها وجود دارد؟ آیا افراد یک جامعه باید در قبال انجام چنین فعالیت‌هایی مسئول باشند؟
ضرورت انجام کارهای داوطلبانه در جامعه
از آنجایی که حوادث، مشكلات جوامع و بیماری‌ها و اختلالات گوناگون رو به رشد، در سطح جامعه روند رو به رشدی دارد و در حال گستردگی است، سازمان هاي رسمي یا حتی انجمن های مردم نهاد، بدون استفاده از نيروهاي داوطلب از عهده انجام مطلوب وظايف خود بر نمي‌آيند.
همچنین ممکن است فکر کنید "داوطلبان دردسر دارند" و یا "نمی‌شود خیلی راحت به آنها اعتماد کرد"، از آن گذشته " آموزش دادن به آنها وقت زیادی می‌برد" و وقتی آموزش دیدند، شاید همکاری نکنند و خیلی چالش‌های دیگر که ممکن است با آنها روبه‌رو شوید، اما با وجود همه این چالش‌ها، با توجه به اینکه یکی از خصوصیات کشورهای پیشرفته داشتن دولت‌های کوچک و سازمانهای مدنی توانمند است.
امروزه توسعه اجتماعی و پیشرفت جوامع، مستلزم توجه ویژه به چنین سازمان‌ها و فعالیت‌های داوطلبانه است، زیرا دولت‌های بزرگ، وقت و انرژی لازم برای رسیدگی به امور کشور را ندارند، بنابراین برای تحقق عدالت اجتماعی، مردم از طریق چنین تشکل‌هایی در جریان تصمیم گیری و اجرای امور قرار می‌گیرند.
با توجه به آنچه تا به اینجا مرور کردیم، هم افراد داوطلب و هم انجمن‌ها از حضور هم بهره می‌برند، اما نکته اینجاست که اگر انجام چنین کارهایی می‌تواند به حال خوبِ جامعه کمک کند و بسیاری از مشکلات را حل نماید، آیا هر کجا اعلام فعالیت داوطلبانه کرد، باید حضور پیدا کنیم؟ یا اصلاً اگر هر کسی به مشکلی برخورد می‌تواند درخواست نیروهای داوطلب کند تا مشکلاتش حل شود؟ قطعاً خیر. درست است کارهای داوطلبانه عام‌المنفعه هستند، اما باید مثل هر کار و پروژه دیگری، نیاز به برنامه‌ریزی دارد تا مراحل خود را برای انجام، به درستی طی کند. چگونه؟
ضرورت برنامه‌ریزی صحیح برای استفاده از نیروهای داوطلب
هر پروژه‌ای برای آغاز کار، نیاز به برنامه‌ریزی دارد که طی آن مسیر مشخص باشد و رسیدن به هدف اصلی آسان‌تر شود. استفاده از نیروهای داوطلب هم به همین صورت است. برنامه‌ریزی برای استفاده از نیروی داوطلب باعث می‌شود این کار آسان‌تر و راحت‌تر انجام شود. علاوه بر این، یک برنامه حساب شده کمک می‌کند تا جلوی مشکلات قبل از اینکه شروع شوند، گرفته شود.
از این راه، شما می‌توانید از تمام مزایای استفاده از نیروی داوطلب بهره‌مند شوید، بدون اینکه درگیر مشکلات شوید. بنابراین برنامه‌ریزی می‌تواند کمک‌کننده باشد به شرطی که فرد واحدی برای انجام آن در نظر گرفته شود، چرا؟ زیرا افراد مختلف نظرات متفاوتی دارند، اما کسی باید باشد تا شرایط را مدیریت کند، همه نظرات را بررسی کند و بر اساس آن یک برنامه راهبردی جامع تهیه کند.
بنابراین بهتر است سازمان یا انجمن، هر چند کوچک باشد، کارمند و یا پست مشخصی برای جذب و مدیریت داوطلبان داشته باشد، فردی که بتواند هماهنگ‌کننده داوطلبان باشد. چنین شخصی یکسری وظایف را بر عهده خواهد داشت، از جمله:
- شناسایی و جذب داوطلب
- تعیین میزان نیروی داوطلب برای انجام کارهای متفاوت با مشورت دیگر اعضا
- آموزش به کارکنان درباره نقش‌ها و مسئولیت‌های داوطلبان
- مصاحبه با داوطلبان بالقوه و انتخاب بهترین گزینه
- آموزش و آشنا سازی داوطلبان
- تسهیل روند همکاری میان داوطلبان و کارکنان انجمن
با وجود تمام این وظایف، چطور باید یک برنامه‌ریزی جامع و کامل برای پیشبرد اهداف و مشارکت افراد داوطلب داشته باشد؟
اصول برنامه‌ریزی صحیح برای مشارکت حداکثری افراد داوطلب
نکته اولی که باید مد نظر داشته باشید این هست که یک برنامه‌ریزی اصولی داشته باشید و بدانید که کجا هستید و قرار است به کجا برسید. البته برنامه‌ریزی برای مشارکت افراد داوطلب در کارهای داوطلبی مراحل مهم خود را دارد که در ادامه آنها را نام می‌بریم. این مراحل، برای انجمن‌هایی با جامعه بزرگتری از افراد داوطلب، قابلیت اجرا دارد، اما برای انجمن‌های کوچک‌تر که نیاز کمتری به نیروی داوطلب دارند، این مراحل باید مطابق نیازها تغییر داده شود یا بخش‌هایی که برای نهاد معنادار هستند انتخاب و اجرا شوند. این مراحل کلی شامل:
- ارائه دلایل منطقی برای نیاز به حضور افراد داوطلب
- ارائه شرح روشنی از خدماتی که از داوطلبان انتظار می‌رود
- شناسایی و جذب داوطلبان
- انتخاب بهترین‌ها از بین متقاضیان
- آشنایی داوطلبان با محیط و وظایف
- برنامه‌ریزی برای آموزش داوطلبان
- نظارت بر روی فعالیت داوطلبان
- آماده‌سازی تدابیری برای حفظ داوطلبان
- ارزیابی کار داوطلبان
- قدردانی از تلاش‌ها و موفقیت‌های افراد داوطلب
در ادامه هر کدام از موارد لازم برای برنامه‌ریزی را با جزئیات بیشتری توضیح می‌دهیم.
1. ارائه دلایل منطقی برای نیاز به حضور افراد داوطلب
ممکن است برای نیاز به افراد داوطلب دلایل زیادی وجود داشته باشد، اما همین که بتوانید این دلایل را شناسایی کنید و با جزئیات بررسی کنید، بسیار مهم است. زیرا یک داوطلب حق دارد از شما بپرسد، "چرا به داوطلب نیاز دارید؟" و طبیعی است که باید جواب آماده‌ای برای پاسخ به این سوال‌ها داشته باشید. برای پاسخ باید بدانید که دلیل و منطق انجمن شما برای استفاده از داوطلبان چیست؟ برای افزایش مقدار و یا کیفیت خدماتی که ارائه می‌دهید؟ برای افزایش مشارکت اجتماعی؟ زیرا دلایل بسیاری برای ورود داوطلبان جدید به انجمن شما وجود دارد، کدام یک از آنها برای شما واقعیت دارد؟
منطقی که در پاسخ به سوالات به کار می‌گیرید، نباید خیلی جزئی و مشخص باشد، و حتی تغییر ناپذیر باشد. زیرا با رشد کار و انجمن شما، برنامه‌ها هم گسترش می‌یابند، بنابراین نیازها و دلایل شما برای جذب داوطلبان نیز تغییر می‌کند.
با این همه پشت همه این دلایل باید منطق حکم‌فرما باشد، یعنی بدانید چه مهارت‌هایی لازم دارید؟ چنانچه شما دلایل مشخصی برای کار با افراد داوطلب نداشته باشید، به مشکل برخورد می‌کنید که نشانه ضعف گروه شما خواهد بود. افراد داوطلب نیز ممکن است احساس غیر مفید بودن کنند و در نهایت انجمن شما را ترک کنند.
2. ارائه شرح روشنی از خدماتی که از داوطلبان انتظار می‌رود
زمانی که انجمن شما از دلایل حضور داوطلب‌ها مطمئن شد باید یک توصیف دقیق از کارهای مورد نیاز بنویسد، نه برای کارهایی که تنها یک بار انجام می‌شوند، اما برای کارهایی که طولانی مدت هستند، یک توصیف مکتوب، بهترین راه برای ارائه جزئیات به داوطلبان است.
3. شناسایی و جذب داوطلبان
بعد از مشخص شدن شرح وظایف مورد نیازتان، باید افرادی که در این مسیر می‌توانند به شما کمک کنند را شناسایی کنید و مرحله بعدی قانع‌شان کنید که آنها هم به شما نیاز دارند. این همان پروسه جذب است.
برای این کار ابتدا باید بررسی کنید که که داوطلبان چه انتظاراتی از شما دارند؟ چه کاری می‌خواهند را انجام دهند؟ چه چیزهایی انجام این کارها را برای آنها هموارتر خواهد کرد؟ چه عواملی نقش شما را جذاب‌تر خواهد کرد؟ بهترین راه این است که با شخصِ داوطلب این موضوعات را بررسی کنید.
در ادامه داوطلب را قانع کنید که فعالیت برای انجمن شما برای آنها نیز مفید خواهد بود. بهتر است این فرآیند با اطلاع رسانی همراه باشد، برای مثال جلسات اطلاع‌رسانی برگزار کنید، در شبکه‌های اجتماعی فعال شوید، در نشریات محلی و یا مکان‌های اجتماع عمومی نظیر مسجد محل تبلیغ کنید، و بسیاری از راه‌های دیگر. چگونگی انجام این راه‌ها به تاکتیک‌ها و بودجه انجمن شما برمی‌گردد.
4. انتخاب بهترین‌ها از بین متقاضیان
در جریان شناسایی و جذب افراد داوطلب، ممکن است افراد زیادی با شرایط شما همخوانی داشته باشند که این عالی است و دقیقاً همان چیزی است که انجمن شما به آن نیاز دارد. اما ممکن است بعضی از این افراد و یا کاری که قرار است انجام دهند، برای نهاد شما مفید و مناسب نباشد.
چرا؟ زیرا ممکن است بعضی از آنها برای انجام کاری که درخواستش را دارند مناسب نباشند، یا حتی بعضی از آنها ممکن است تهدیدی برای انجمن شما باشند. علاوه بر این، نهاد شما در قبال فعالیت‌های دیگر کارکنان مجموعه نیز مسئولیت دارد. در واقع انجمن‌ها همگی در مقابل اقدامات داوطلبان خود هنگام کار مسئول هستند و باید پاسخگو باشند. بنابراین باید غربالگری کنید. روش‌های متفاوتی برای غربال کردن افراد داوطلب وجود دارند که بعضی از متداول‌ترین روش‌ها شامل:
- یک درخواست مکتوب (مقاله آموزش نامه‌نگاری اداری با فرمت رسمیمفید خواهد بود)
- مصاحبه با کارکنان نهاد و داوطلبان
- توصیه نامه‌ها
- سوالات تشریحی اطلاعات بیشتری از داوطلب به شما می‌دهند. این سئوالات ممکن است بخشی از فرم درخواست باشند و یا به صورت جداگانه پرسیده شوند. برای مثال سوالاتی مانند " چرا می‌خواهید برای این نهاد کار کنید؟" و " چه ارزش‌هایی کار شما را هدایت می کنند؟"
5. آشنایی داوطلبان با محیط و وظایف
بعد از غربالگری و انتخاب افراد مورد نظر از میان همه داوطلبان، مرحله بعد باید جلسه معارفه بگذارید و آنها را با نکات اولیه در مورد انجمن، فلسفه وجودی آن، رویه‌ها و اخلاق کاری و انتظاری که از آنها دارید، آشنا کنید. اگر با تعداد زیادی داوطلب سروکار دارید، افراد نیاز به آموزش اساسی دارند، و یا برنامه‌هایی که دربردارنده رابطه بلند مدت با انجمن باشد.
بهتر است این معارفه و آشناسازی در یک جلسه رسمی انجام شود و شامل بازدید از محوطه و معارفه با کارکنان هم باشد. همچنین بهتر است هم‌زمان مطالب مکتوبی مانند راهنمای آموزش داوطلبان، و یا بروشورهایی درباره کار گروه نیز به داوطلبان داده شود.
علاوه بر آن، برای هر داوطلب، فرمی کوتاه که شامل شرح وظایف و مسئولیت‌ها، قوت‌ها و صلاحیت‌های کاری داوطلب، زمان توافق برای همکاری داوطلبانه و همچنین هر نوع ملاحظات و توافقات برای همکاری آماده شود. این فرم به منزله یک توافق مدون و مکتوب، باید به امضای مسئول هماهنگی و شخص داوطلب برسد.
6. آموزش داوطلبان
چنانچه وظایف و مسئولیت‌های پیچیده مورد انتظار است، نیاز به آموزش گسترده نیز ضروری است. به عنوان مثال اگر یک جشنواره فرهنگی کودکان در پیش باشد، درباره شیوه رفتار با کودکان باید آموزش ببینند.
7. نظارت بر روی کار داوطلبان
درست است که داوطلبان از شما حقوق نمی‌گیرند، اما این به معنی نیست که آنها را به حال خود رها کنید و هیچ نظارت برکار آنها نداشته باشید. نگران نباشید، خیلی از افراد، به خصوص جوانان، به زمان داوطلبی خود به عنوان فرصتی برای آموختن نگاه می‌کنند و این مشاوره‌ها می‌تواند به رشد حرفه‌ای داوطلب کمک کند. علاوه بر این، انجام چنین کارهایی می‌تواند بخشی از رزومه یا سابقه کاری و شغلی آنها باشد و بنابراین بسیار مهم است تا فردی به عنوان مسئول هماهنگی داوطلبان بر کار نظارت دقیق داشته باشد.
8. آماده‌سازی تدابیری برای حفظ داوطلبان
وقتی افرادی متخصص را پیدا می‌کنید تا با شما همکاری کنند، بهتر است برای حفظ آنها تلاش کنید. یک برنامه موفق خودش بهترین راه برای حفظ داوطلبانی است که با آن برنامه کار می‌کنند. زیرا افراد دوست دارند تا احساس کنند در یک برنامه مفید مشارکت دارند، نه اینکه وقت خود را در یک نهاد بی‌کفایت تلف کرده باشند.
9. ارزیابی برنامه خود
نکته مهم این است که در یک برنامه جامع برای استفاده از داوطلبان، باید کیفیت کار آنان ارزیابی شود. یعنی که ببینید تا چه حد به اهداف دست می‌یابند، تا چه حد کار آنها به انجمن شما کمک می‌کند و به وظایف خود عمل می‌کنند. بیشتر اوقات، داوطلبان هر شش ماه و یا یک سال ارزیابی می‌شوند.
10. قدردانی از تلاش‌ها و موفقیت‌های داوطلبان
این یک نیاز ذاتی انسان‌ها است که دوست دارند تلاش‌هایشان به چشم بیاید. اگر کسی احساس کند که وجودش برای یک نهاد مهم است، احتمال بسیار بیشتری وجود دارد که فعال باقی بماند.
راه‌های متفاوتی برای قدردانی از کارهای داوطلبان وجود دارد که بعضی از راه‌های متداول شامل:
- جایزه‌ها ( مانند لوح یادبود و تقدیر نامه‌ها)
- جشن‌ها، مانند مهمانی ناهار و یا شام.
- اطلاع‌رسانی، شما می‌توانید " داوطلب ماه" را انتخاب کرده و مطلبی را در خبرنامه داخلی نهادتان به او اختصاص دهید، و یا می‌توانید مطلبی راجع به او به عنوان یک داوطلب نمونه به چاپ برسانید.
- ابراز توجه، مثلاً با اسم کوچک با آنها سلام و احوال‌پرسی کنید. افراد دوست دارند خودشان و تلاش‌هایشان به یاد آورده شوند.
- قدردانی، لبخند و حتی گفتن جمله "متشکرم" ساده را فراموش نکنید.
- افزایش یا ارتقای مسئولیت‌ها، بعضی اوقات ممکن است شما از یک داوطلب بخواهید مسئولیت بیشتری بر عهده بگیرد، و یا حتی یک کار با حقوق به او پیشنهاد دهید.
کارهای داوطلبی؛ اوج همدلی بین انسانهاست!
داوطلب شدن می‌تواند در زندگی هر کسی یک تجربه بسیار ارزشمند باشد، چه برای شخصی که وقت و نیرویش را در اختیار یک انجمن می‌گذارد و چه برای سازمانی که این خدمات را دریافت می‌کند. بسیاری از افراد تمایل دارند تا به سازمانهای مختلف کمک کنند، به خصوص در مواقع موقوع زلزله، سیل و... آن هم در صورتی که بدانند تلاش‌شان مفید است.
کافی است دانش و اطلاعات کافی در این زمینه داشته باشید تا هم به حقوق خودتان آگاه باشید و همچنین بتوانید مکان‌های بهتری را برای ارائه خدمات‌تان انتخاب کنید. تیم کارلیب با مقالات آموزشی خود قصد دارد شما را در این مسیر همراهی کند، پس به آدرس karlib.com سر بزنید.
شما کانال تلگرام هم دارین؟
شما پیج اینستا هم دارین؟
یه سوال داشتم مشاوره حضوری هم دارید
چه سایت قشنگی دارین
بسیار گویا و شفاف بیان کردید
چطوری می تونم باهاتون ارتباط بر قرار کنم
این مطلب حرف نداشت
میشه مطلب رو توی وبلاگ خودم بزارم؟
علیرضا جان عالی بود
چطوری میتونیم از آخرین مطالبتون باخبر بشیم
سلام عالی بود