خود اشتغالی چیست؟ چه مزایایی دارد؟

افراد زیادی هستند که کار کردن به عنوان کارمند یا زیردست را نمی‌پسندند، خود اشتغالی می‌تواند یکی از بهترین گزینه‌های شغلی برای این افراد با این تیپ شخصیتی باشد.

خود اشتغالی مزایا و معایب زیادی دارد که مهمترین آنها کسب درآمد بیشتر است و اکثر افرادی که به خود اشتغالی و کارآفرینی فکر می‌کنند، مهمترین انگیزه خود را از خود اشتغالی، در دست گرفتن زمان و برنامه ریزی برای زندگی خود و همچنین کسب درآمد بیشتر عنوان می‌کنند.

در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر با مقوله خود اشتغالی آشنا شوید.

خود اشتغالی چیست؟

خود اشتغالی یا خویش‌فرمایی به نوعی از اشتغال اطلاق می‌شود که در آن شخص برای خودش کار می‌کند، به این معنا که خبری از کارفرما یا رئیس نیست و فرد خود اشتغال، به شخصه مسئول انجام امور، برنامه‌ریزی و رسیدگی به حساب‌ها و... است. به مقوله خود اشتغالی، اشتغال در مشاغل آزاد نیز گفته می‌شود.

خود اشتغالی دامنه شغلی گسترده‌ای دارد و از مشاغل خانگی تا انجام پروژه‌های بزرگ می‌تواند در این حیطه قرار گیرد. این زمینه اشتغال دارای مزایا و معایب زیادی است، مهمترین شاخصه خود اشتغالی، ریسک‌ پذیری است، بنابراین می‌توان گفت این حوزه از اشتغال برای افراد محتاط و کسانی که اهل ریسک کردن نیستند، اصلا مناسب نیست.

بنابراین افرادی که به خود اشتغالی فکر می‌کنند، قبل از هر اقدامی باید تصمیم و موقعیت‌های مختلف کاری خود را بررسی و بازار کار خود را ارزیابی کنند و سپس تصمیم به راه اندازی کسب و کار خود بگیرند.

مزایای خود اشتغالی

از مزایای خود اشتغالی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :

• کنترل و نظارت بر امور
• انجام کارهای مورد علاقه
• احساس هیجان به دلیل ریاست مجموعه
• انعطاف‌پذیری و آزادی عمل
• افزایش حقوق

نحوه ایجاد خود اشتغالی موفق

1. ارزیابی بازار

اگر می‌خواهید در مسیر خود اشتغالی موفق باشید، باید ابتدا بازار هدف را به‌خوبی مورد بررسی قرار دهید، یک طرح عملیاتی دقیق و برنامه‌ریزی کوتاه و بلند مدت برای رسیدن به هدفتان داشته باشید. پیروزی شما بستگی مستقیمی با مسیری که در آن گام برمی‌دارید و شناخت شما از آن دارد.

2. برنامه ریزی و تلاش مداوم

برای این که بتوانید در راه خود اشتغالی پیروز باشید، نیازمند صبر و پشتکار زیاد هستید. تنها در صورت امید داشتن و تلاش کردن مداوم و مستمر است که می‌توان به آینده‌ای روشن در زمینه اشتغال به ویژه در بحث خود اشتغالی امیدوار بود.

3. مدیریت صحیح کسب و کار

اغلب افراد تصور می‌کنند که اگر کسب و کار خود را راه اندازی کنند، دیگر نیازی نیست به کسی پاسخ دهند، یا ساعت کاری طولانی نخواهند داشت، اما همچنان باید موارد زیر را مدنظر داشته باشید:

• پاسخگو بودن
• داشتن ساعت کاری منظم و مشخص
• در نظر داشتن سختی کار
• داشتن انگیزه داشتن
• خلاقیت
• برنامه ریزی
• ریسک پذیری
• ایجاد اعتبار برای شرکت

چگونه خود اشتغال موفقی شویم؟

خود اشتغال کسی است که برای خودش و به‌عنوان مالک کسب‌وکار، کار می‌کند.

حال برای اینکه خود اشتغال موفقی شویم باید:

1. تعیین برنامه کسب و کار

برنامه کسب‌وکار یا بیزینس پلن (Business Plan) طرح کلی از جزئیات کسب‌وکارتان است که در آن مشخص می‌شود شرکت چگونه کسب درآمد خواهد داشت؟
ساختار سازمانی کسب و کار شما چگونه است؟ و برنامه‌های مالی و بازاریابی را نیز شامل خواهد شد.

2. راه اندازی کسب و کار قانونی

برای راه اندازی کسب‌وکاری قانونی باید به قوانین ثبتی شرکت‌ها آشنا باشید. برای کسب‌وکارهای کوچک، رایج‌ترین نوع ساختارهای مالیت  کسب‌وکارها عبارتند از:

_ مالکیت منفرد: 

در مالکیت منفرد، تنها یک نفر به عنوان صاحب کسب‌وکار معرفی می‌شود. مالکیت منفرد، برای فرد کارآفرینی مناسب است که قصد ندارد شریک و یا حتی پرسنلی داشته باشد و در حوزه‌ای کار می‌کند که خدمات خاصی ارائه می‌کند. مثل طراحی گرافیک، مشاوره و...

_ شرکت با مسئولیت محدود: 

در این نوع شرکت، صاحبان کسب‌وکار مسئولیت‌های محدودی دارند و ازنظر شخصی مسئول بدهی‌های شرکت نیستند. این نوع شرکت برای کسب‌وکارهایی خوب است که پیچیده‌ترند یا نسبت به مالکیت منفرد حوزه وسیع‌تری از کالاها و یا خدمات را ارائه می‌کنند.

در بسیاری از موارد، افراد می‌توانند صاحب شرکت با مسئولیت محدود  به صورت تک عضوی باشند؛ بنابراین صاحبان کسب‌وکارهای منفرد نیز می‌توانند برای ثبت شرکت با مسئولیت محدود نیز اقدام کنند.

_ شرکت تضامنی:

در شرکت تضامنی، دو مالک یا بیشتر مشخص می‌شوند که در مسئولیت‌های کسب‌وکار شریک‌ هستند. در این ساختار کاری، سود و زیان مشترک است و میان شرکا تقسیم می‌شود. این نوع ساختار بین کسب‌وکارهایی مثل شرکت‌های حقوقی، گروه‌های املاک و دفترهای پزشکی محبوب است.

_ فریلنسری (دور کاری): 

فریلنسری یا دورکاری برای کسانی که در مهارت خاصی تخصص دارند و می‌خواهند به صورت مستقل فعالیت داشته باشند، یکی از راه‌های خود اشتغالی است. شما به‌عنوان یک خود اشتغال با هر تعداد شرکت و مشتری که مایل باشید، می‌توانید کار ‌کنید.

شغل‌های دورکاری در حوزه‌هایی چون نگارش، عکاسی، مشاوره، طراحی گرافیک و معاونت اداری محبوبیت زیادی دارد. توجه به این نکته مهم است که با دورکاری، هرچند درآمد شما سقفی ندارد، اما این وضعیت خواشتغالی ناپایدار است.

3. ایجاد برنامه حرفه‌ای

مهم‌ترین چیزی که به جذابیت خود اشتغالی می‌افزاید، انعطاف‌پذیری آن است. کار کردن در هر مکان و هر زمانی، شاید برای شما وسوسه‌انگیز باشد، ولی باید در نظر بگیرید که بدون ایجاد برنامه کاری منظم، خود اشتغالی شما محکوم به شکست خواهد بود.

برنامه ریزی به شما کمک می‌کند تا به درک بهتری از تعادل بین کار و زندگی برسید و کنترل مناسبی بر روند زندگی خود داشته باشید. همچنین در ارتباط با مشتریان موفق عمل کنید.

4. توسعه کسب و کار و تسلط بر فرآیند آن

در مسیر خود اشتغالی، توسعه فرآیندهای کسب و کار به صاحبان مشاغل کمک کند تا در بازار رقابتی تجارت، هوشمندتر عمل کنند. به این ترتیب می‌توان امور ساده را مشخص کرد و حتی فعالیت‌هایی روتین و تکراری مثل امور اداری را با تکنولوژی و نرم افزارهای مورد نیاز، بیبار ساده‌تر، انجام داد.

5. انتخاب نماینده قانونی

اگر کارکنانی ندارید، برای انجام برخی امور می‌توانید که در آن مهارتی ندارید، می‌توانید درخواست کمک کنید. اموری مانند:

_ انجام امور مالی

_ تولید محتوا (وبسایت و شبکه‌های اجتماعی)

_ پشتیبانی مشتریان

_ و...

6. شرکت در دوره‌های آموزشی (بروزرسانی تخصص)

وقتی خوداشتغال هستید و یا رئیس خود باشید، باید به صورت مداوم به دنبال آموزش و بروزرسانی اطلاعات خود باشید. توسعه مهارت‌های‌ مدیریتی و نحوه مدیریت کسب و کار باید اولویت شما باشد تا به درستی تحول در کارتان ایجاد کنید.
بنابراین شرکت در دوره‌های دیجیتال مارکتینگ و سایر آموزش‌های مرتبط با زمینه فعالیت شما، توصیه می‌شود.

7. بیمه تامین اجتماعی را فراموش نکنید

اگر تصور می‌کنید که در صورت خود اشتغالی از مزایایی همچون بیمه تامین اجتماعی و بازنشستگی محروم می‌شوید، باید بگوییم که با طرح بیمه تامین اجتماعی خویش فرما، می‌توانید به عنوان یک کارآفرین یا شخص دارای شغل آزاد از مزایای بیمه خویش‌فرما بهره‌مند شوید. در ادامه درباره بیمه خود اشتغالی و شرایط آن صحبت می‌کنیم.

بیمه خویش‌فرما چیست؟

در هر زمینه شغلی که فعالیت داشته باشید، بیمه بودن یک حاشیه امن برای شما ایجاد می‌کند، حتی در صورت خود اشتغالی نیز شما می‌توانید از مزایای بیمه اختیاری صاحبان مشاغل برخوردار شوید.

این بیمه که به بیمه خویش‌فرما نیز شهرت دارد، طرحی از بیمه سازمان تامین اجتماعی است که در آن شخص بیمه شونده حق بیمه را شخصا پرداخت کرده و از مزایایی که برای این طرح در نظر گرفته شده است بهره‌مند می‌شود.

از نظر بسیاری از مزایا این بیمه با بیمه اجباری که طبق قانون کار، کارفرما را موظف به بیمه کارگر می‌کند، کاملا مشابه است اما در بعضی از بندها نیز مزایای بیمه اجباری را ندارد.

شرایط بیمه خود اشتغالی

صاحبان حرف و مشاغل آزاد می‌توانند با پرداخت حق بیمه ماهانه خود که نرخ آن از سوی سازمان تامین اجتماعی به صورت سالانه مشخص می‌شود از مزایای بیمه برخوردار شوند. نرخ بیمه تعیین شده برای این افراد به صورت 12، 14 و 18 درصد مشخص شده است.

پرداخت حق بیمه 12 درصد شامل مزایای بازنشستگی و فوت بعد از بازنشستگی می‌شود. در بیمه 14 درصد علاوه بر مزایای بازنشستگی، مزایای فوت قبل و بعد از بازنشستگی را شامل می‌شود و در حق بیمه 18 درصد بازنشستگی، فوقت قبل و بعد از بازنشستگی و از کارافتادگی را داریم.

برای برخورداری از مزایای درمانی بیمه صاحبان مشاغل آزاد، بیمه شونده باید به ازای هر نفر از افراد تحت تکفل خود مبلغ مازادی که به صورت سالانه از سوی سازمان تامین اجتماعی مشخص می‌شود، پرداخت کند.

در بیمه مشاغل آزاد، هزینه کفن و دفن و کمک‌های درمانی شامل پروتز و...

پرداخت نمی‌شود و همچنین مشمول بیمه بیکاری نیز نمی‌باشد.

بیمه از کارافتادگی در بیمه خود اشتغالی در صورتی به بیمه شونده پرداخت می‌شود که در حادثه ناشی از کار دچار نقص عضو یا از کارافتادگی نشده باشد.

برای استفاده از مزایای بیمه خود اشتغالی باید حداقل 30 روز سابقه بیمه وجود داشته باشد.

وام خود اشتغالی

یکی از تسهیلات ویژه‌ای که برای تشویق افراد به ویژه جوانان برای خود اشتغالی صورت گرفته است، تخصیص وام خود اشتغالی است. این وام به افرادی که فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی هستند، دیپلمه‌های فنی و کار و دانش، دارندگان مدرک فنی ‌و حرفه‌ای از مراکز آموزشی دولتی و آموزشگاه‌های آزاد، دارندگان ایده‌های کارآفرینی و برگزیدگان مسابقات مهارت ملی، برگزیدگان جشنواره‌خوارزمی و مخترعین تعلق می گیرد.

این وام با سود بازپرداخت 4 درصدی فرصت مناسبی است برای افرادی که قصد دارند کسب و کار خود را توسعه داده و یا اقدام به راه‌اندازی یک کسب و کار تازه داشته باشند.

مهاجرت از طریق خود اشتغالی

بسیاری از کشورهای پیشرفته در صورت فراهم بودن شرایط خود اشتغالی امکان مهاجرت کاری را برای اشخاصی که توانایی سرمایه‌گذاری و خود اشتغالی در این کشور را داشته باشند فراهم کرده‌اند.

مهاجرت با استفاده از مزایای خود اشتغالی زیر مجموعه مهاجرت از طریق سرمایه‌گذاری است. بسیاری از کشورها از طریق سرمایه‌گذاری که عموما از طریق خرید ملک، ثبت شرکت، کار آفرینی و خود اشتغالی است ویزای مهاجرت صادر می‌کنند. داشتن یک شغل تخصصی، سابقه کاری، تجربه و درآمد از آن یکی از بهترین راه‌های اخذ ویزای مهاجرتی است.

خود اشتغالی اشکال گوناگونی دارد، به طور مثال فعالیت کردن به عنوان یک مغازه دار، مزون دار، خیاط، آرایشگر، نویسنده و یا حتی مشاغلی که مرتبط با دنیای مجازی هستند؛
مثل برنامه نویسی، کارشناس تولید محتوا یا استراتژیست محتوا، مدیریت وبسایت‌های فروشگاهی یا خدماتی و همچنین اشتغال به عنوان تولید کننده و گرداندن کارگاه های آموزشی یا تولیدی می‌تواند نمونه‌های بارزی از خود اشتغالی باشد.

اخذ ویزای خود اشتغالی

برای اقدام جهت اخذ ویزای خود اشتغالی در کشورهایی که این شرایط را برای مهاجر در نظر گرفته‌اند، ابتدا باید کشور مقصد را مشخص کرده و در مورد شرایط کاری در آن کشور تحقیق و بررسی کنید.

در صورتی که بتوانید در کشور مقصد حرفه و شغل مورد تایید با مهارت و سابقه کار خود را ایجاد کنید، می‌توانید برای آن درخواست داده و در یک بازه زمانی سه ماهه به درخواست شما پاسخ داده خواهد شد.

از آنجایی که اقدام به مهاجرت از طریق خود اشتغالی نیازمند سرمایه زیادی است، معمولا علاوه بر داشتن مدارکی از جمله مدارک تسلط به زبان، عدم سوء پیشینه، مدارک مربوط به حرفه و مهارت و تخصص و همچنین مدارک شناسایی باید از نظر تمکن مالی نیز امکان سرمایه‌گذاری شما در کشور مقصد مورد بررسی قرار گیرد.

به طور خلاصه باید گفت...

اگرچه خود اشتغالی، امکانی عالی برای ایجاد شغل و کارآفرینی است، اما باید بدانیم که اقدام برای انجام این کار، نیازمند سرمایه، مهارت و البته قدرت ریسک‌پذیری است.

در صورت انتخاب درست و برنامه‌ریزی اصولی می‌توان به موفقیت‌های زیادی در این زمینه دست پیدا کرد. استفاده از خدماتی نظیر بیمه خود اشتغالی و یا امکان مهاجرت به کشورهای مختلف از این طریق از جمله مزایایی است که خود اشتغالی برای شما فراهم خواهد کرد.

مهمترین اقدام برای ایجاد خوداشتغالی شناخت کامل جامعه هدف، بررسی نیازهای شغلی جامعه، بررسی بازار کار، تخمین بودجه و سرمایه مورد نیاز، تامین بودجه برای پیشرفت کاری و داشتن یک برنامه چشم‌اندازی بلندمدت و برنامه‌های کوتاه‌مدت برای رسیدن به موفقیت است.

استفاده از مشاور و راهنما برای ایجاد شرایط خود اشتغالی می‌تواند مسیر رسیدن به موفقیت را در این زمینه به شکل چشم‌گیری کوتاه کند.
بنابراین قبل از اقدام بهتر است تمام شرایط کاری را با یک مشاور یا راهنمای کاربلد در این زمینه به اشتراک بگذارید و از راهنمایی‌های لازم بهره‌مند شوید.

مطالعه مقالات کاربردی در این زمینه می‌تواند یکی از گزینه های مناسب باشد. کارلیب با ارائه بهترین مقالات آموزشی در وبلاگ خود در زمینه خود اشتغالی و شرایط ایجاد شغل امن و همچنین بهره‌مندی از مزایای آن یک منبع مورد اطمینان برای هدایت و راهنمایی کسانی است که به دنبال یافتن شغل متناسب با توانایی‌ها، استعدادها و مهارت‌های خود هستند.